سنجش علایم مشکلات یادگیری ناشی از ضعف ادراک دیداری

اگر فرزند شما مشکل خواندن دارد، گزینه‌ای که بهترین توصیف عملکرد فرزندتان است را با علامت * علامت بزنید.

شماره	سوال	هرگز	به‌ندرت	گاهی	اغلب	همیشه
1	موقع خواندن و نوشتن سر درد می‌گیرد.
2	موقع خواندن کلمات را به هم می‌چسباند یا انگار کلمه را نمی‌بیند.
3	خواندنش ضعیف‌تر از سنش ‌است.
4	موقع خواندن خط را گم میکند.
5	موقع خواندن سرش را کج یا چشم‌هایش را جمع می‌کند.
6	از روی تخته نمی‌تواند کپی کند.
7	خواندن و نوشتن را دوست ندارد.
8	موقع خواندن کلمات کوچک را جا می‌اندازد (مثل حروف ربط و اضافه).
9	نوشتن روی خط صاف برای او سخت است.
10	چشم‌هایش اغلب می‌خارد، می‌سوزد یا اشک آلود است.
11	سخت می‌شود فهمید اوچه خوانده است.
12	کتاب را خیلی نزدیک صورت می‌گیرد.
13	موقع خواندن نمی‌تواند متمرکز شود.
14	تکالیفش را به موقع تمام نمی‌کند.
15	زود از انجام تکلیف منصرف می‌شود (به راحتی می‌گوید من نمی‌توانم قبل از اینکه تلاش کند).
16	انگار موقع راه رفتن جلوی پایش را نمی‌بیند و به همه چیز می‌خورد.
17	مشق نوشتنش خیلی طول می‌کشد.
18	در خواب و خیال است.
19	برای شروع تکالیف در مدرسه مشکل دارد.

دستور العمل نمره دهی:

در هر سوال پاسخ هرگز نمره 0، به‌ندرت 1، گاهی 2، اغلب 3، و همیشه نمره 4 می‌گیرد.
تمام نمرات را با هم جمع کنید و از تفسیر نمرات وضعیت کودک را توصیف کنید.

تفسیر نمرات:

مجموع نمرات زیر 20 : عملکرد تحصیلی فرزند شما ربطی به ادراک دیداری او ندارد.
مجموع نمرات 20 تا 25: به احتمال خیلی کم مشکل تحصیلی ناشی از ضعف ادراک دیداری است.
مجموع نمرات 25 تا 30: احتمال دارد مشکل تحصیلی ناشی از ضعف ادراک دیداری باشد.
مجموع نمرات 30 تا 35: به احتمال قوی مشکل تحصیلی ناشی از ضعف ادراک دیداری است.
مجموع نمرات بالاتر از 40: احتمال نزدیک به یقین که مشکل تحصیلی ناشی از ضعف ادراک دیداری است.

اگر مجموع نمرات کودک بالاتر از 20 است، به احتمال زیاد ضعف مهارت‌های ادراکی نقش مهمی در ضعف خواندن یا توجه وی دارند. دانش‌آموزان پایه‌های بالاتر مجبور به خواندن از روی متونی با خط ریزتر می‌باشند که همین باعث می‌شود سریع خسته شوند. کلاس‌های سوم و چهارم معمولا آغاز تشدید این بحران‌هاست. ممکن است دانش‌آموزی که کلاس اول را خوب شروع کرده است عملکردش افت قابل ملاحظه‌ای یابد.

با این حال به خاطر داشته باشید که هر کودک متفاوت است. هر چه مشکل بینایی بزرگتر باشد، کودک زودتر خسته خواهد شد. همچنین، بعضی از کودکان نسبت به ناراحتی‌های دیداری بسیار حساس‌تر از سایر کودکانی هستند و ممکن است مشکلات را در سنین پایین‌تری نشان دهند. به همین ترتیب، حتی کودکانی که مشکلات بسیار دارند نیز ممکن است روش‌‌های سازگاری با مشکل را پیدا کنند و همین باعث شود تا سال‌ها علائم نشان داده نشوند.

توصیه می‌شود حتی اگر فرزند شما در این پرسشنامه نمره کمی گرفته است ابتدا با یک چشم پزشک و سپس حتما با یک متخصص اختلالات یادگیری مشورت کنید تا مشکلات یادگیری مبتنی بر دیدن را بررسی، تشخیص و درمان کند. چشم پزشک سلامت ساختارهای فیزیکی چشم را بررسی میکند و تشخیص مشکلات ادراکی و پردازشی چشم بر عهده متخصص اختلال یادگیری و کاردرمان مجرب در زمینه مشکلات دیداری است. هرچند که پرسشنامه ارائه شده پیش بین معتبری برای مشکلات است، اما راه قطعی ارزیابی حرفه‌ای است.

همچنین اگر کودک مشکلات تحصیلی دارد ممکن است، علاوه بر دیدن تاخیرهای رشدی بیشتری در سایر حیطه‌ها داشته باشد.

مشکلات خواندن می‌تواند معلول چند عاملی باشد، مانند نقص پردازش زبانی در این موارد، مشکل لزوما زبان بیانی مانند مشکلات تلفظی نیست، اما زبان دریافتی یعنی سیستم مرکزی زبان که متون نوشتاری را تفسیر می‌کند دچار مشکل است.

این نوع از تاخیر در مهارت‌های زبانی که علت اصلی ناتوانی یادگیری است، می‌تواند ناشی از ناتوانی مراکز زبانی مغز در رمزگردانی کارآمد علایم دیداری و پردازش حروف چاپی یا ارتباط علائم-صدا باشد. دانش‌آموزان با مشکلات واجشناسی، یا حتی توانمند، در شناسایی آواهای واژگان می‌توانند در معرض خطر خواندن باشند. متاسفانه، کودکانی که تاخیر رشدی در یک حوزه دارند، به احتمال زیاد در سایر حیطه‌ها هم مشکل خواهند داشت. کودکانی که به طور همزمان نقص دیداری و زبانی دارند، مشکلات خواندن عمیق‌تری دارند. با این وجود، وقتی ضعف‌های دیداری را کم می‌کنیم، می‌توانیم نیمی از مشکل را حل کنیم. بنابراین بدون مداخله‌ در سیستم پردازش زبان نیمی از مشکل باقی خواهد ماند، هر چند که مشکل کمتر خواهد شد.

شماره تماس جهت اخذ نوبت مشاوره: 02634431369

منبع :Gerchak, D., Maples, W. C., & Hoenes, R. (2006). Test retest reliability of the COVD-QOL short form on elementary school children. J Behav Optom, 17(3), 65-70.

اقتباس از Eye can learn

مقالات آموزشی