اختلال حسی

رابطه تعادل و حرکات چشم

اطلاعات تعادلی که ازسیستم دهلیزی تعبیه شده در گوش داخلی به مغز میروند در ایجاد هماهنگی حرکات چشم با سر و ثابت ماندن تصویر بر روی شبکیه نقش اساسی دارند.گوش داخلی و عضلات چشم توسط یک رفلکس به نام رفلکس دهلیزی – چشمی یا  VOR در ارتباطند.

VOR یکی از سریع ترین رفلکس ها در بدن است. این رفلکس به ما کمک میکند که نگاهمان در حین حرکت، متمرکز و ثابت بماند.

سیستم تعادلی در گوش داخلی اطلاعات لازم در مورد شدت و جهت حرکت را به مغز مخابره میکند و مغز از این اطلاعات به منظور کنترل حرکات چشم و سر برای حفظ نگاه متمرکز استفاده میکند. زمانی که به یک کلمه روی تابلو نگاه میکنید و در همان حین سرتان را در جهات مختلف حرکت میدهید، باز هم میتوانید کلمه را به صورت واضح بخوانید.دلیل این امر آن است که رفلکس VOR و سیستم تعادلی شما به صورت طبیعی عمل میکند.

ولی اگر با تکان دادن سر، کلمه روی تابلو تار و غیر واضح شود و شما نتوانید نگاه خود را روی کلمه مورد نظر فوکوس کنید، ناشی از ضعف سیستم دهلیزی شما است و شما مبتلا به اختلالی به اسم Oscillopsia هستید.این افراد دچار ضعف در عملکرد گوش داخلی هستند و در حین حرکت نمیتوانند کلمات را بخوانند.

تصور کنید این اختلال تا چه اندازه میتواند  باعث ایجاد محدودیت در حین ورزش ، رانندگی، جستجوی اجناس در طبقات فروشگاه ها و در حین راه رفتن بشود. این یک مشکل  چشمی نیست بلکه یک مشکل تعادلی است.

اختلال درمسیر رفلکس دهلیزی-چشمی شامل اشکال زیر است:

• یک یا هر دو گوش حرکات سر را به خوبی حس نمیکنند.
• اعصاب خارج شده از گوش اطلاعات را به خوبی به مغز مخابره نمیکند.
• مغز عمل پردازش اطلاعات را به خوبی انجام نمیدهد.
• مغز کنترل حرکات چشم را به خوبی انجام نمیدهد.
• مشکل در عضلات چشم است.

خبر خوب این که نقص VOR به خوبی توسط متخصص کاردرمانی، پزشک گوش  و حلق و بینی قابل تشخیص است و همچنین تست های تشخیصی تکمیلی به منظورتعیین دقیق لوکیشن آسیب در مسیر رفلکس قابل انجام است.

VOR یک رفلکس تطابق پذیر است. یک کاردرمان خوب میتواند شرایط را به خوبی ارزیابی کند و تمرینات فوکوس بینایی و ایجاد ثبات در نگاه را به کودک شما آموزش دهد.

گاها درمان این اختلال تعادلی میتواند بسیاری از مشکلات روانخوانی ، اختلال دیکته و اختلال یادگیری، اختلال ریاضی را درمان کند.

مترجم : نازیلا ندایی طوسی

منبع: https://www.lifemark.ca/blog-post/how-can-your-ears-affect-your-eyes

تاثیر ماساژ در درمان اختلالات حسی  کودک اوتیستیک

مداخله زود هنگام با پروتکل درمانی ماساژ توسط والدین برای بهبود روابط کودک و والدین، کاهش اختلالات لمسی و مشکلات حسی در کودکان مبتلا به اوتیسم ضروری و شدیدا حیاتی است.

در این مقاله تاثیر ماساژ چیگانگ که یک تکنیک چینی است را در بهبود مشکلات حسی کودکان مبتلا به اوتیسم و اختلالات یکپارچگی حسی بررسی میکنیم.

ماساژ تکمیل کننده پازل حسی کودکان است

در اکثر افراد مبتلا به ASD یا طیف اوتیسم اختلالات حسی مختلف گزارش میشود. 90% در صد این افراد موقع لمس شدن صورت و دهانشان حس درد را تجربه میکنند.و 68% بر اثر تماس انگشت دست و پا با محیط دچار درد میشوند.65 %  بالعکس در مواقع آسیب های جدی و دردناک که  باید درد را گزارش کنند، بی حس هستند و درد زیادی را تجربه نمیکنند.

این پروتکل درمانی که qigong sensory treatment(QSt)  نام دارد، با تکیه بر آزاد سازی کانال های انرژی طب سوزنی و به صورت از بالا به پایین بدن کودک انجام میشود.

این تحقیق در 103 کودک پیش از دبستان مبتلا به اوتیسم و اختلالات حسی انجام شد . والدین این ماساژ را به مدت 5 ماه هر شب قبل از به خواب رفتن کودک انجام میدادند و درمانگر به صورت هفتگی کودک را ویزیت میکرد و بر روی روند درمان نظارت میکرد.

نتایج شامل موارد زیر بود:

• زبان دریافتی یا همان درک شنیداری کودکان افزایش یافته بود.
• رفتارهای اوتیستیک کاهش قابل ملاحظه ایی نشان داده بود.
• شدت اوتیسم تا 32% کاهش یافته بود.
• تعاملات والد و کودک افزایش یافته بود.
• پیروی از قوانین در کودکان شکل گرفته بود.
• استرس والدین تا 44% کمتر شده بود.
• بهبود در رفتار.
• بهبود مهارت های ارتباطی و اجتماعی

پاسخدهی به درمان با ماساژ چیگان بسیار زیاد است.

این پروتکل به منظور نرمال سازی حس لمس و یکپارچگی حسی و بهبود جریان خون انجام میشود.

مشارکت والدین در ماساژ ها موجب افزایش نتایج و ادامه درمان تا 10 ماه موجب افزایش تاثیرات مثبت ماساژ شد.

• مقاومت اولیه نسبت به لمس در کودکان ممکن است دیده شود که با تکرار ماساژ کم کم رفع میشود.
• تغییرات بعد از دو هفته شروع می شود.

پروتکل به مدت 15 دقیقه در زمان رفتن به رختخواب انجام میشود و 12 مرحله دارد که در مسیر کانال های طب سوزنی در جلو وعقب بدن انجام میشود. ماساژ به صورت از بالا به پایین و در جهت جریان خون به سمت دست ها و پاها انجام میشود. بسته به پاسخ کودک، به صورت نوازش یا فشار انجام میشود.لمس به صورت سبک و سریع انجام میشود ولی در نواحی که پر حسی لمسی وجود دارد یا مقاومت نسبت به لمس وجود دارد یا قلقلکی است، تکنیک فشاری آرام انجام میشود.

روش انجام:

1. دست خود را به شکل کاسه گود کنید و سه مرتبه با کف دست گود شده با یک دست در پشت بدن کودک از بالا به پایین ضربه بزنید.
2. مشابه مرحله اول این بار با کف هر دو دست سه مرتبه از بالا به پایین ضربه بزنید.
3. از سر تا مچ پا در خارج بدن 3 مرتبه ضربه بزنید، با کف دست گود شده گوش کودک را فشار دهید.
4. از گوش کودک با انگشت های کمی باز به سمت شانه و سپس انگشتان ضربه بزنید.3 مرتبه
5. دست کودک را بگیرید و سه مرتبه مثل ماکارونی به بالا و پایین تکان بدهید .
6. هر انگشت را سه مرتبه مالش دهید و در صورتی که قلقلک می آید کل انگشتان را با هم فشار دهید.
7. به آرامی 3 مرتبه با هر دو دست روی قفسه سینه از بالا به پایین فشار دهید.
8. اگر کودک یبوست ندارد شکم کودک را در جهت عقربه های ساعت 9 مرتبه با فشار و به آرامی مالش دهید  و سپس با سرعت 9 مرتبه در خلاف جهت عقربه های ساعت مالش دهید و اگر کودک یبوثت دارد با مالش در خلاف جهت عقربه های ساعت شروع کنید.
9. سه مرتبه از بالای ران تا پایین روی پا با هر دو دست ضربه بزنید.
10. از پشت زانو تا پشت پاشنه پا با فشار عمیق 9 مرتبه مالش دهید.
11. هر انگشت پا را 3 مرتبه مالش دهید و مجددا اگر کودک قلقلکی است کل انگشتان را با هم فشار دهید.
12. کف هر دو پا را با انگشت اشاره و شصت بگیرید و برجستگی کف پا را در آن نقطه فشار دهید و پا را 9 مرتبه به سمت بدن و بالعکس حرکت دهید.

اجازه دهید کودک کمی در این وضعیت استراحت کند.

جهت مشاوره حسی با کاردرمان و تعیین نوبت ماساژ با شماره تلفن زیر تماس بگیرید: 02634431369

منابع :

• https://www.autismparentingmagazine.com/qigong-for-special-needs-child/
• https://www.hindawi.com/journals/aurt/2015/904585/

آیا کودکم اختلال حسی دارد؟

یکپارچگی حسی فرآیندی است که در مغز انجام می شود و منجر به دریافت اطلاعات حسی، پردازش صحیح این اطلاعات و ترکیب این اطلاعات آمده از حواس مختلف و اتخاذ یک تصمیم مناسب براساس اطلاعات وارد شده از همه منابع و در نهایت اجرای آن تصمیم به وسیله فرستادن تکانه های الکتریکی به عضلات و اندام ها می شود. همچنین فرآیندی است که اطلاعات حسی غیر ضروری را فیلتر میکند.برای مثال زمانی که در یک رستوران شلوغ هستید،سیستم یکپارچگی حسی به شما این امکان را می دهد که صداهای اضافی محیط را فیلتر کنید و نادیده بگیرید تا بتوانید از گپ زدن با دوستان خود لذت ببرید.

زمانی که کودک نمی تواند اطلاعاتی که از حواس مختلفش به مغز می رسد را پردازش کند و نمیتواند ادراک ایجاد شده به وسیله چشم ها، گوش ها، مفاصل و حس تعادلش را به درستی ترکیب کند،مسایل کوچک برای او به طرز ناراحت کننده ایی بزرگ جلوه میکنند.اختلال یکپارچگی حسی اختلالی است که شامل این مشکلات حسی می باشد و کاردرمانی با استفاده از چهارچوب یکپارچگی حسی،در جستجوی حل مشکل است.

سه حس اصلی که در درمان یکپارچگی حسی بیشتر از سایر حواس مورد توجه کارشناسان کاردرمانی قرار میگیرد شامل حسی عمقی، وستیبولار(تعادلی) و حس لامسه می باشد. اگر این سه حس به درستی کار نکنند حس های دیگر نیز نمی توانند به خوبی عمل کنند. کارشناسان معتقدند که تحریک سازمان یافته این حواس می تواند در تعدیل سایر حواس مثل بویایی، شنیداری، بینایی و چشایی نیز موثر باشد.به همین دلیل کاردرمانگران در جلسات درمانی خود با کودکانی که مشکلات حسی  دارند، بر روی فعالیت هایی که شامل لمس ، حرکت ، و کارهای سنگین است ، تمرکز میکنند.

کودکانی که اختلال حسی دارند الگوی رفتاری خاصی در خصوص حس های مختلف دارند، آنها معمولا: 

• واکنش های بیش از  حد یا کمتر از حد به اطلاعات حسی دارند.
• خام حرکتی و اشتیاق برای پریدن ،چرخیدن و سر و صدا کردن دارند.
• در تشخیص و تفکیک اطلاعات مهم از اطلاعات پس زمینه ایی و غیر ضروری ناتوان هستند.

حواس هفت گانه در اختلال یکپارچگی حسی :

حس عمقی: یا حس وضعیت بدن، اگر کودکتان به طور منظم به،تصادفی یا هدفمند به اشیا برخورد میکند؛ برای برنامه ریزی توالی حرکات ساده دچار مشکل است؛دایما میپرد و جست و خیز میکند و یا دیگران را سفت بغل میکند یا هل میدهد، در پردازش حس عمقی دچار مشکل است.

حس وستیبولار: یا حس تعادل، اگر کودک برای تاب خوردن ترس یا اشتیاق فراوان دارد؛از ارتفاع یا پریدن می ترسد؛ چرخیدن دور خود یا جنبیدن به جلو و عقب را دوست دارد،  در حس وستیبولار دچار مشکل است.

حس لامسه: اگر کودک واکنش بیش از حد به لباس پوشیدن، شانه کردن مو، اصلاح مو و یا کارهای مربوط به دندان پزشکی نشان میدهد؛ واکنش کافی به سرما و گرما و درد ندارد؛ از بغل کردن و قلقلک و نوازش اجتناب میکند، در حس لامسه دچار مشکل است.

حس بینایی: اگر کودک چراغ های روشن را تحمل نمیکند؛ نمی تواند در زمینه شلوغ شی مورد نظر را پیدا کند؛ یا در چیدن پازل ضعف دارد در حس بینایی دچار مشکل است.

حس شنیداری: اگر کودک واکنش بیش از حدی به صدای سوت، آژیر و جارو برقی و دریل و … نشان میدهد؛ نمی تواند در اتاق پر سر و صدا آرام باشد؛ یا زمانی که محیط شلوغ باشد او را صدا میزنید، نمی شنود و پاسخ نمی دهد، در حس شنیداری دچار مشکل است.

حس بویایی: اگر کودک در تفاوت قایل شدن بین بو های مختلف مشکل دارد؛ به بوهای خاصی واکنش بیش از حد نشان میدهد؛ یا به بوهای قوی واکنش نشان نمیدهد و یا همه چیز را بو میکند؛ در حس بویایی دچار مشکل می باشد.

حس چشایی: اگر کودک شما اشتیاق زیادی به طعم های قوی تیز و تند دارد؛ از خوردن همه غذاها به جز غذاهای شیرین اجتناب میکند؛اقلام غیر خوراکی را میمکد یا میخورد، در حس چشایی دچار مشکل است.

درمان یکپارچگی حسی در کرج

با مراجعه به یک کاردرمان و ارزیابی دقیق کودک توسط کارشناس مربوطه، غالبا کودکان احتیاج به یک دوره 6 ماهه تا یکساله(با جلسات درمانی منظم حداقل دو بار در هفته) کاردرمانی حسی و رعایت رژیم حسی توصیه شده توسط تراپیست کاردرمانی دارند و در صورت کندی در روند درمان توسط کاردرمان به پزشک متخصص جهت انجام دارودرمانی به منظور تسریع روند درمان ارجاع داده می شوند.

منبع جهت مطالعه بیشتر در این زمینه: “کتاب یکپارچگی حسی” تالیف دکتر علیزاده و شیرین ملکی