بیش فعالی

• رژیم یکپارچگی حسی درمانی است که می تواند به بچه ها با مشکلات پردازش حسی کمک کند.
• شامل مجموعه ای از فعالیت های بدنی است که متناسب با نیازهای حسی است.
• یک کاردرمانگرخوب در کرج می تواند یک رژیم حسی طراحی کند.

رژیم  یکپارچگی حسی برنامه‌ای از فعالیت‌های بدنی است که برای رفع نیازهای حسی کودک طراحی شده است.

 هدف از این رژیم حسی این است که بچه ها را در وضعیت “درست حسی” قرار دهیم

معنی رژیم حسی چیست؟

 برای بچه‌هایی که تمایل به تحریک بیش از حد دارند، یک رژیم  حسی شامل فعالیت‌هایی است که به آنها کمک می‌کند از حالت دریافت بیش از حد محرک، پایین بیایند و احساس آرامش کنند. بچه‌هایی که احساس کرختگی می‌کنند ، فعالیت‌هایی انجام می‌دهند تا به آنها کمک کند هوشیارتر شوند.

داشتن ورودی حسی مناسب به بچه ها کمک می کند در مدرسه توجه کنند، مهارت های جدید بیاموزند و با بچه های دیگر معاشرت کنند. اما همه بچه ها نمی توانند تشخیص دهند که چه زمانی در وضعیت «درست حسی» نیستند. استفاده منظم از یک رژیم  حسی می تواند به بچه ها در ایجاد این خودآگاهی کمک کند.

معمولاً یک کاردرمانگردر کرج رژیم حسی کودک را طراحی می کند و در طول جلسات درمانی از آن استفاده می کند. هر چه بچه ها بیشتر تمرین کنند، بهتر است. بنابراین والدین و مراقبان باید ازاین رژیم حسی در خانه نیز استفاده کنند. معلمان و مربیان همچنین می توانند برخی از فعالیت ها را در مدرسه و مهد کودک انجام دهند.

یک رژیم  حسی چگونه است؟

یک رژیم  حسی برای رفع نیازهای خاص کودک طراحی شده است. فعالیت های آن به مسائل و مشکلات حسی کودک بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر کودکی تنبل است (کاردرمانگران این را انگیختگی کم می نامند )، یک رژیم غذایی حسی ممکن است شامل یک برنامه معمولی مانند این باشد:

• انجام 20 جک جامپینگ
• 20 بار پریدن روی توپ درمانی
• نگه داشتن ژست یوگا به مدت 10 ثانیه

در این طرح درمانی مشخص می شود که چند بار باید این  فعالیت ها تکرار شود و هر جلسه چقدر طول می کشد. (اثرات می تواند ساعت ها طول بکشد.) همچنین شامل چند بار انجام روتین در طول روز می شود.

برنامه ها بسته به کودک متفاوت است. سایر فعالیت های متداول عبارتند از: طناب زدن، غلت زدن چوب، بالا و پایین پریدن و هل دادن. یک رژیم حسی ممکن است شامل «تجارب» حسی نیز باشد. اینها مواردی مانند استفاده از فیجت یا جویدن غذاهای ترد در طول روز هستند.

رژیم  حسی  یکی از راه های کمک به کودکان در خانه است. بسیاری از استراتژی های دیگر وجود دارد که می توانید امتحان کنید. یکی از این ها  «فعالیت های سنگین کاری» است که به بدن فشار می آورند.

بسیاری از کارهای خانه شامل کارهای سنگین می شود – مانند جارو کردن، گردگیری، جاروبرقی، و بلند کردن و حمل کیسه های مواد غذایی. کار سنگین می‌تواند به بچه‌ها کمک کند تا به وضعیت «درست تعدیل حسی» برسند.

چگونه در مدرسه کمک کنیم؟

 برخی از استراتژی ها را امتحان کنید تا ببینید کمک کننده هستند یا خیر. داشتن یک زیرپایی زیر میز یا استفاده از فیجت در طول کلاس ممکن است به دانش آموزان کمک کند که آرام و متمرکز باشند.

مترجم: نازیلا ندایی طوسی

9 تصور و فکر اشتباه و که اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه را انگ دائمی می‌کند

ما همه تصورات و تفکرات اشتباه را در مورد اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه شنیده‌ایم: «این بچه هیچیش نیست؛ بزرگ بشه خوب میشه»؛ «اگر یه کُتَک خوب بخوره درست میشه»؛ «فقط شیطونه و تنبلی می‌کنه».  این مغالطه ها و تصورات غلط در مورد اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه تا زمانی که خود این وضعیت وجود داشته باشد، وجود دارد و تأثیر منفی آنها بسیار واقعی و مضر است. حقیقت را بیاموزید و خود را مجهز به حقایق کنید تا نظر نادرست بعدی که درباره «فرزند پروری بد» می‌

شنوید را رد کنید.

علیرغم تحقیقات پیشگامانه و یافته‌های واضح عصب شناختی، بیشتر مردم عادی و گاهی تحصیل کرده‌های سایر علوم همچنان به بسیاری از باورهای نادرست در مورد اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه دامن می‌زنند‌، که فقط سوء تفاهم، انگ و شرم را تداوم می‌بخشد. در اینجا حقایق علمی درباره اختلال بیش فعالی و نقص توجه را بیاموزید.

تصور اشتباه شماره 1:  اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه یک اختلال پزشکی واقعی نیست.

اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه به عنوان یک تشخیص قطعی توسط سازمان‌های بزرگ پزشکی، روانشناسی و آموزشی، از جمله موسسه ملی بهداشت و وزارت آموزش ایالات متحده شناخته شده است. انجمن روانپزشکان آمریکا اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه را به عنوان یک اختلال پزشکی در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی خود به رسمیت می شناسد.

اختلال بیش فعالی و نقص‌توجه (که قبلاً به عنوان اختلال کمبود توجه شناخته می‌شد) یک اختلال بیولوژیکی است. تحقیقات نشان می‌دهند که این اختلال نتیجه عدم تعادل پیام رسان‌های شیمیایی یا انتقال دهنده‌های عصبی در مغز است. علائم اولیه آن بی توجهی، تکانشگری و گاهی بیش‌فعالی است.

اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه همچنین فاقد آزمایش‌های تشخیصی عینی (نوار مغز، نقشه مغزی و …) است که بتواند تایید کند که آیا فرد مبتلا به این اختلال است یا خیر. به جای آن، پزشکان از علائم رفتاری و عملکردی برای تعیین علائم اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه استفاده می‌کنند.

اگرچه دانشمندان سخت تلاش می‌کنند تا اعتبار بیولوژیکی و آزمایش‌های تشخیصی عینی را بیابند، اما در این میان راه های دیگری برای اطمینان از تشخیص اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه وجود دارد. اولین راه از طریق چیزی است که دانشمندان آن را قابلیت اطمینان می‌نامند. این به توانایی دو پزشک مختلف برای ارزیابی یک کودک و تشخیص مستقل از یک تشخیص اشاره دارد (پزشک دوم تحت نظر پزشک اول تشخیص ندهد).

اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه یک تشخیص بسیار قابل اعتماد است. در حقیقت، این یکی از معتبرترین تشخیص ها در کل روانپزشکی و به ویژه روانپزشکی کودکان است. قابلیت اطمینان تشخیص اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه با قابلیت تشخیص پنومونی با اشعه ایکس قفسه سینه (نمونه‌ای از یک آزمایش تشخیص عینی) برابر است و این بسیار مهم است.

با این حال، مانند سایر شرایط روانپزشکی، اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه فاقد اعتبار بیولوژیکی است. این بدان معناست که کارشناسان هنوز دلایل بیولوژیکی زمینه‌ای یا آسیب شناسی دقیق اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه را متوجه نشده‌اند. در بیشتر زمینه های پزشکی، آسیب شناسی زمینه‌ای اختلالات به خوبی مشخص شده است. اما روانپزشکی در این زمینه مستثنی است.

تصور اشتباه شماره 2: اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه یک بازی جدید است که توسط شرکت‌های دارویی ایجاد شده است.

اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه نه یک پدیده مدرن است و نه یک پدیده کاملاً آمریکایی یا غربی. این تشخیص برای خوش‌آمد یا در پاسخ به فشارهای صنعت داروسازی یا در پاسخ به فشارهای دانشگاهی مدرن و تلاش برای موفقیت صورت نمی‌گیرد.

مشاهدات تاریخی اختلال بیش‌فعالی و نقص

اختلال بیش‌فعالی و نقص توجه سالیان سال است که مورد توجه است. اگر به یک قرن پیش ادبیات پزشکی برگردید، توصیفاتی از کودکانی خواهید دید که بسیار شبیه کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه هستند. یک قرن پیش، این تشخیص خاص وجود نداشت، اما پزشکان کودکانی را که بیش فعال، تکانشی و بی توجه بودند -همه مواردی را که ما امروز برای تشخیص اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه کنار هم قرار می دهیم- را توصیف کرده‌اند. برخی از اولین گزارشات مربوط به قرن 18 است.

در  قرن 19، هاینریش هافمن، پزشک آلمانی شعرهایی سرود و تصاویری کشید تا کودکانی را که در عمل می‌دید توصیف کند. یکی از نمونه های عالی این توصیف است: «اجازه بدهید ببینم آیا فیلیپ می تواند یک جنتلمن کوچک باشد؟ بگذارید ببینم آیا او قادر است یکبار بی سر و صدا روی میز بنشیند. اما او نمی‌نشیند. تکان می خورد‌، حرف می‌زند، می‌خندد، و بعد من تذکر می‌دهم، اما او به عقب و جلو می چرخد و صندلی اش را بلند می‌کند».

در اینجا، دکتر هافمن به وضوح یک کودک بیش فعال و تکانشی را توصیف می کند. او همچنین پسری را توصیف می کند که همیشه حواسش پرت است، و پسری که سرش همیشه در ابرها است و در رویاها سیر می‌کند.

اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه صرفاً یک پدیده غربی یا حتی یک پدیده آمریکایی نیست. ما این را از مطالعات اپیدمیولوژیک در مورد شیوع اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه می‌دانیم که در آن محققان با بررسی تعداد زیادی از کودکان و تعیین میزان اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه به اجتماعات سراسر جهان می‌روند. این مطالعات در قاره آفریقا، آمریکای جنوبی، آسیا، آمریکای شمالی و اروپا انجام شده است، و به ما نشان می دهند که در واقع اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه در سراسر جهان یافت می‌شود.

علاوه بر این‌، میزان اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه در سراسر جهان بین 5 تا 6 درصد است. اگر اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه صرفاً یک پدیده غربی بود، می‌بایست شیوع اختلال را در آمریکای شمالی و اروپا بسیار بالا و در سایر قاره‌های دیگر بسیار پایین می‌دیدیم.

تصور اشتباه شماره 3: اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه نتیجه تربیت بد است.

ریشه این مشکل در شیمی مغز است، نه نظم و انضباط. اغلب هنگامی که کودک قوانین را رعایت نمی‌کند، فضا را بهم می‌ریزد، در کلاس جای خود نمی‌نشیند، بیش از حد حرف می‌زند و بی اجازه از کلاس خارج می‌شود و یا در نوشتن تکالیف دقت لازم را ندارد و … گفته می‌شود والدین در تربیت کوتاهی کرده‌اند اما این طور نیست. کودکان با تشخیص بیش‌فعالی و نقص توجه خود کنترلی پایینی دارند و این ناشی از بهم ریختگی شیمیایی مغز است نه کوتاهی والدین در فرزند پروری.

در واقع ، فرزندپروری بیش از حد سختگیرانه – که ممکن است شامل تنبیه کودک برای مواردی باشد که والدین نمی‌توانند آنها را کنترل کنند- می تواند اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه را تشدید کند. در این موارد معمولاً مداخلات حرفه ای مانند دارو درمانی، روان درمانی و رفتار درمانی مورد نیاز است.

تصور اشتباه شماره 4: اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه فقط در پسرها دیده می‌شود.

اختلال نقص توجه و بیش فعالی در دختران نیز به همان اندازه که در پسرها دیده می‌شود وجود دارد، و جنسیت در علائم ناشی از این اختلال تفاوتی ایجاد نمی‌کند. اما چون این تصور اشتباه پابرجاست، احتمال تشخیص پسرها بیشتر از دختران است.

تصور اشتباه شماره 5: بچه‌ای که می تواند ساعت‌ها بازی‌های ویدئویی انجام دهد یا تلویزیون تماشا کند، احتمالاً اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه ندارد.

بسیار معمول است که کودک مبتلا به اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه در یک محیط بسیار حواس پرت شود، اما در موارد دیگر بسیار متمرکز است.

چرا این طور است؟ زیرا اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه به معنی عدم توجه نیست بلکه در واقع، اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه به معنی عدم تنظیم توجه است. محیط ها یا فعالیت‌هایی که بسیار محرک هستند در واقع می‌توانند منجر به تمرکز بیش از حد شوند. یعنی بی‌توجهی و حواس‌پرتی در محیط‌های معمولی و کمتر تحریک کننده است که دیده می‌شود در شرایط کمتر تحریک کننده، حواس پرتی بسیار چشمگیر است.

تصور اشتباه شماره 6: کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه سرانجام از این وضعیت خود خلاص می‌شوند.

بیش از 70 درصد افرادی که در دوران کودکی دچار اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه هستند در سنین نوجوانی نیز به آن مبتلا هستند و تا 50 درصد هم آن را در بزرگسالی ادامه خواهند داد.

اگرچه تخمین زده شده است که 6 درصد از جمعیت بزرگسال مبتلا به اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه هستند، اما  در واقع بیشتر آنها هنوز تشخیص دریافت نکرده‌اند، و از هر چهار نفر آنها فقط یک نفر به دنبال درمان است.

با این حال، بدون کمک، بزرگسالان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه در برابر اختلالات خلقی، اضطراب و سوء مصرف مواد بسیار آسیب پذیر هستند. آنها اغلب مشکلات شغلی، مشکلات حقوقی و مالی و مشکلات شخصی را تجربه می‌کنند.

تصور اشتباه شماره 7: کودکانی که داروهای اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه مصرف می‌کنند بیشتر از مواد مخدر سوء استفاده می کنند.

در واقع، این درست برعکس است. عدم درمان اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه خطر سوء مصرف افراد از مواد مخدر یا الکل را افزایش می‌دهد. درمان مناسب این خطرات را کاهش می‌دهد.

مطمئناً درست است که کودکانی که اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه دارند بیشتر از همسالان عصبی خود از مواد سوء استفاده می‌کنند. با این حال، استفاده از دارو نیست که این اثر را ایجاد می کند. در یک پژوهش‌ طولی (نوعی پژوهش که شرکت کنندگان را برای سال‌های طولانی تحت نظر نگه می‌دارند) نشان داد که کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه که دارو مصرف می‌کنند در مقایسه با کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه که دارو مصرف نمی کنند، بیشتر ممکن است از داروها، مواد مخدر و الکل سوء استفاده کنند.

علاوه بر این، داروهای مورد استفاده برای درمان اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه در بیش از 50 سال استفاده برای کودکان با تشخیص اختلال بیش‌فعالی و نقص توجه بی‌خطر و موثر گزارش شده‌اند. این داروها اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه را درمان نمی‌کنند، اما در تسکین علائم اختلال بسیار موثر هستند: آنها به دلایلی خط اول درمان هستند.

آنچه باعث این تصور غلط می شود یک اشتباه بسیار بسیار رایج است -برابر کردن همبستگی با علیت-آنچه خطر مصرف مواد را افزایش می‌دهد اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه است، نه دارو.

تصور اشتباه شماره 8: امکانات ویژه برای کودکان با اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه یک مزیت ناعادلانه است.

در واقع، کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی بیش از حد در معرض آسیب‌های خاص قرار دارند و سیاست‌های آموزشی باید به دنبال کاهش این آسیب‌ها باشند.

اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه یک تشخیص واقعی و معنی‌دار است. مطالعات طولی به صراحت به ما می گویند که تشخیص اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه خطر بسیاری از پیامدهای منفی را شامل می‌شود، از جمله عدم تکمیل دبیرستان، ترک تحصیل، بارداری نوجوانان، تصادفات رانندگی و طیف گسترده‌ای از پیامدهای منفی که حتی منجر به مرگ می‌شوند.

این کودکان نیاز‌ به امکانات ویژه، مانند زمان اضافی در امتحانات دارند؛ کاری که به سادگی زمینه را به گونه ای تنظیم می‌کند که کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه بتوانند به اندازه همکلاسی‌های خود با موفقیت یاد بگیرند.

تصور اشتباه شماره 9: افرادی که اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه دارند احمق یا تنبل هستند.

تصور می‌شود که موفقیت افراد در بزرگسالی موجب نادیدیده گرفتن موانع سر راه و فراموشی سایر مشکلات پیشین آنها می‌شود. موارد مورد بررسی قرار گرفته نشان می‌دهند که افراد موفق بسیاری در گذشته با اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه متولد شده‌اند، از جمله موت استر، بنیامین فرانکلین، ابراهام لینکلن، جورج برنارد شاو و سالوادور دالی. هم اکنون نیز لیستی از افرادی که دارای اختلال بیش‌فعالی و نقص‌توجه هستند با موفقیت بالا در مشاغل مشغول می‌باشند.

تهیه و تنظیم: دکتر زهرا امین‌آبادی. روانشناس تربیتی.

متخصص در زمینه ارزیابی و درمان اختلالات یادگیری، مشکلات رفتاری، بیش فعالی، اوتیسم، فرزندپروری و .. در کرج

Posner, J. (2021). 9 ADHD Myths and Fallacies That Perpetuate Stigma. https://www.additudemag.com :منبع

کمک به کودکان بیش فعال به وسیله کاردرمانی :

متخصصان کاردرمانی کلینیک آینده در کرج به شما توضیح می دهند که چگونه OT  یا همان کاردرمانی به کودکان مبتلا به بیش فعالی (ADHD) کمک می کند.

برای توضیح اینکه که چگونه کاردرمانی به کودکان مبتلا به بیش فعالی یا ADHD کمک می کند ما نیاز داریم که دو تا موضوع را شرح بدهیم.

• بیش فعالی
• کاردرمانی

بیش فعالی چیست؟

ADHD\ADD یا بیش فعالی زمانی تشخیص داده می شود که ترکیبی از 6 علامت از دو گروه اصلی ازعلائم در کودکان دیده شود. بر طبق یافته های انجمن روانپزشکی آمریکا (2013) این گروه از علائم به دو گروه اصلی علائم “بی توجهی” و علائم “بیش فعالی- تکانشی” تقسیم می شوند.

در گروه علائم  بی توجهی ویژگی های زیر مشاهده می شود:

• فقدان توجه به جزئیات
• انجام کارها و رفتارهای بی نظم
• عدم تمرکز در گوش دادن به صحبت های دیگران
• عدم توانایی در اتمام کارها، حواس پرتی
• گم کردن یا فراموش کردن چیزها

در گروه علائم  بیش فعالی- تکانشی موارد زیر مشاهده می شود:

• بی قراری
• عدم توانایی در نشستن مستمر( difficulty sitting still)
• اجتناب از بازی کردن آرام
• بیش از حد صحبت کردن
• این کودکان نمی توانند منتظر نوبت خود باشند و یا حتی در نوبت دیگران هم اختلال ایجاد می کنند (انجمن روانپزشکی آمریکا،2013).

برای آشنایی بیشتر با علایم بیش فعالی لینک مقابل را لمس کنید: >   چهارده نشانه بیش فعالی

کاردرمانی چیست؟

هدف اصلی کاردرمانی ، توانمند ساختن افراد برای انجام فعالیت های روزانه می باشد.

کاردرمانی کودکان مبتلا به بیش فعالی از دو طریق اصلی انجام می شود:

استراتژی های درمانی (Remedial strategies)

استراتژی های انطباقی (Adaptive strategies)

هدف استراتژی های درمانی، بازیابی استعداد و توانایی های ضعیف شده می باشد.

استراتژی های انطباقی، فعالیت های روزانه و عادت ها را از نو بازسازی می کند و یا به کودکان، مهارتها و روش هایی را برای مقابله با مشکلات و اختلالات را آموزش می دهد.

کودکان مبتلا به بیش فعالی

هدف کاردرمانی در کرج برای کودکان مبتلا به بیش فعالی، افزایش تمرکز کودک است. متخصص کاردرمانی در کرج با کودک مبتلا به بیش فعالی کار می کند تا عوامل احتمالی که باعث ایجاد علائم و نشانه های ADHD در کودکان می شود را کاهش دهد.

عوامل مختلفی در توانایی تمرکز و توجه کودکان ما اثر دارد که ما می توانیم آنها را تغییر دهیم. برای مثال به موارد زیر اشاره می کنیم:

قدرت عضلات مرکزی تنه (Inner core strength)

 توانایی ما کاردرمانگران فقط در نشاندن و ساکت کردن کودک نمی باشد. ما در کاردرمانی در استان البرز نحوه ی استفاده ی کودک از عضلات متعادل کننده و تثبیت کننده (stabilizer muscles) را بررسی می کنیم. این عضلات به کودکان کمک می کنند تا بتوانند به طور دائم و مستمر بشینند و راحت تر و بهتر نفس بکشند. این ماهیچه ها همچنین مقدار نیروی وارده برای انجام فعالیت را تنظیم می کنند. برای مثال ما می دانیم چه مقدار نیرو برای باز یا بسته کردن در نیاز داریم، چه مقدار نیرو برای بازی با دوستان خود احتیاج داریم و چه مقدار نیرو برای فشار دادن مداد روی کاغذ احتیاج داریم. ولی کودکان بیش فعال به دلیل ضعف حس عمقی درک درستی از شدت و میزان نیروها ندارند. یکی از وظایف کاردرمانگراستفاده از تمرینات یکپارچگی حسی برای کمک به افزایش درک کودک از نیروها و شدت حرکات است.

پردازش حسی (Sensory processing)

پردازش حسی مهارتی است که با تاثیر بر روی میزان صدا، جنبه های بصری، استشمام کودک کمک می کند تا کودک شما بهتر بتواند تمرکز کند. اما این مهارت کاربرد گسترده تری دارد. پردازش حسی ، روی توانایی کودک کوچک شما برای تنظیم بدن خود برای آرام و هوشیار بودن تأثیر می گذارد. اختلال در پردازش های حسی منجر به خیال پردازی در کودکان میشود و همچنین موجب ضعف در کنترل هیجانات می شود. کودکانی که مشکلات پردازش حسی دارند در طول روز دائما وول میخورند و حرکت میکنند تا به سطح مناسبی از هوشیاری برسند تا بتوانند بهتر تمرکز کند. در واقع کودکان بیش فعال برای تمرکز کردن احتیاج دارند دائما حرکت کنند و سر وصدا تولید کنند. بهترین کاردرمان درکرج کسی است که بتواند با تنظیم سطح فعالیت کودک منجر به افزایش تمرکز در کودک بشود.

از آنجایی که کاردرمانگرها روی تغییرات عوامل فوق کار می کنند، آنها همچنین می توانند استراتژی های انطباقی را پیاده سازی  کنند و با کودک و معلم آنها نیز کار می کنند تا برخی از تکنیک های مناسب در محیط های مختلف را برای کودکان پیدا کنند. این استراتژی های انطباقی شامل موارد زیر می باشد:

خاطرات ، برنامه ها ، یادآوری ها ، لیست ها و ابزارهای سازماندهی

یکی از مشکلات کودکان مبتلا به بیش فعالی این است که آنها نمی توانند مرتب و منظم باشند. این مشکل می تواند به طور باورنکردنی خسته کننده و دلسرد کننده برای هم کودک و هم والدینش باشد. این موضوع همچنین اثر بسیار منفی و مخربی روی اعتماد به نفس این کودکان دارد. کاردرمانگرِ کودک شما می تواند با ارائه ی راهکارها و تکنیک هایی به سازماندهی رفتاری کودک و مرتب و منظم شدن آنها کمک کند.

ساده سازی فعالیت ها برای کودک(Breaking tasks down into steps)

دانستن این نکته برای والدین و همچنین معلمان کودک بیش فعال بسیار مهم است که، کودکان مبتلا به بیش فعالی اغلب در انجام فعالیت های روزانه دچار مشکل می شوند مثلا نمی دانند آن فعالیت را از کجا آغاز کنند؟ مرحله ی بعدی آن فعالیت را کی آغاز کنند؟ و یا چگونه آن فعالیت را به پایان برسانند؟ کاردرمانگر با انجام تمرینهایی کمک می کنند تا کودک شما برای “انجام مرحله ای فعالیت های روزانه” آماده شود.

امیدوارم این مقاله به شما اطلاعاتی در مورد کمک هایی که کاردرمانی میتواند به کودک مبتلا به بیش فعالی کند، داده باشد.

هدف تیم کاردرمانی کرج در کلینیک آینده  کمک به کودکان برای لذت بردن از انجام فعالیت های روزانه شان می باشد.

برای مطالعه مقاله اقدامات درمانی موثر در درمان بیش فعالی لینک را دنبال کنید.

آیا شما نگران کودکان مبتلا به بیش فعالی خود هستید؟

تیم مجرب کاردرمانی کرج کلینیک آینده متشکل از کاردرمانگر حسی و ادراکی_حرکتی و ماساژتراپیست و متخصص اتاق تاریک،با سابقه ده سال درمان وکنترل علائم  صدها کودک مبتلا به بیش فعالی در استان البرزیکی از تکمیل ترین کادرتوانبخشی در استان البرز  برای درمان بیش فعالی است.

خدمات کلینیک آینده در درمان بیش فعالی شامل موارد زیر است:

• مشاوره کودک
• زوج درمانی والدین
• مشاوره و فرزند پروری والدین
• کاردرمانی حسی
• کاردرمانی ادراکی_حرکتی
• اتاق تاریک
• ماساژ حسی
• موسیقی درمانی
• بازی درمانی
• توانبخشی شناختی

جهت تعیین نوبت و هماهنگی برای مشاوره با شماه زیر تماس بگیرید : 02634431369

چهارده نشانه ی بیش فعالی ( ADHD )

بیش‌فعالی یا ADHD یک اختلال تکاملی- عصبی پیچیده است که بر روی موفقیت و روابط کودک در مدرسه اثر می گذارد. علائم این بیماری بسیار متفاوت است و گاهی تشخیص آنها سخت می باشد.

هر کودکی ممکن است انواعی از علائم مخصوص به خودش را نشان دهد. بنابراین برای تشخیص بهتر، پزشک کودک شما نیاز دارد از چندین روش ارزیابی استفاده نماید.

به طور کلی ADHD یا همان بیش فعالی در سنین کودکی تشخیص داده می شود. متوسط سن برای تشخیص 7 سال می باشد. کودکان بزرگتر که علائمی از خود نشان می دهند ممکن است بیش فعالی داشته باشند ، اما آنها اغلب در اوایل زندگی علائم گسترده ایی از خود نشان داده اند.

درزیر چهارده علامت شایع بیش فعالی یا ADHD   آمده است:

1-رفتار متمرکز بر خود (Self-focused behavior): یکی از نشانه های رایج این بیماری این است که کودک نمی تواند نیازها و خواسته های اطرافیان را تشخیص بدهد که این خود منجر به ایجاد دو نشانه ی زیر میشود.

• قطع کردن (interrupting)
• انتظار برای رسیدن نوبت خود (trouble waiting their turn)

2- قطع کردن (interrupting): رفتار متمرکز بر خود ممکن است باعث شود کودک مبتلا به اختلال بیش فعالی ، صحبت دیگران را در حین مکالمه یا بازی هایی که در آن عضو نیستند ، قطع کند.

3- انتظار برای نوبت خود (trouble waiting their turn): کودکان مبتلا به بیش فعالی ممکن است در حین فعالیت در کلاس یا هنگام بازی با کودکان دیگر در انتظاربرای رسیدن نوبت خود مشکل داشته باشند.

4- آشفتگی احساسی (emotional turmiol): کودک مبتلا به بیش فعالی ممکن است در کنترل احساسات خود مشکل داشته باشد. مثلا ممکن است در مواقع نامناسب عصبانی شود. کودکان کوچکتر ممکن است بداخلاقی داشته باشند.

5- بیقراری (fidgeting): بیشتر کودکان مبتلا به ADHD نمی توانند آرام بنشینند. اغلب آنها بلند می شوند ، می دوند و یا دائم در حال تکان خوردن هستند و وقتی مجبور به نشستن می شوند احساس ناراحتی می کنند و دائما پیچ و تاب میخورند.

6- انجام بازی های پر سر و صدا (Problems playing quietly): بی قراری در این کودکان باعث می شود آنها نتوانند به صورت بی سرو صدا بازی کنند و نمی توانند فعالیت های اوقات فراغتشان را آرام انجام دهند.

7- ناتمام گذاشتن کارها ( Unfinished tasks): کودکان مبتلا به بیشفعالی به خیلی از کارها علاقه نشان می دهند ولی غالبا  نمی توانند آن کارها را به پایان برسانند. به عنوان مثال ممکن است  کارهای مختلفی مثل پروژه ها و تمرینات و تکالیف خانه شان را شروع  کنند ولی قبل ازاتمام، به سراغ مورد بعدی -که مورد توجه آنها قرار می گیرد-  بروند.

8- عدم تمرکز ( Lack of focus ): یک کودک بیش فعال حتی ممکن است در توجه کردن به شخصی که ­- مستقیما دارد با او صحبت می کند- مشکل داشته باشد.

آنها می گویند که دارند به حرف گوش می دهند، ولی نمی توانند آن را تکرار کنند.

9- اجتناب از کارهایی که نیاز به تلاش گسترده دارند (Avoidance of tasks needing extended mental effort):

عدم تمرکز کودکان بیش فعال یا ADHD باعث می شود آنها نتوانند، کارهایی مثل انجام تکالیف یا توجه  به درس در کلاس که نیاز به تلاش ذهنی پایدار دارند را انجام دهند.

10- اشتباه و خطا (Mistakes): کودکان مبتلا به بیش فعالی ممکن است در دنبال کردن فعالیت هایی که نیاز به برنامه ریزی یا اجرای یک برنامه دارند مشکل داشته باشند. بنابراین در انجام این فعالیت ها دچار اشتباهات و خطاهای سهل انگارانه ای می شوند که این دلیل بر کم هوشی و بی استعدادی آنها نمی باشد.

11- خیال بافی (Daydreaming): کودکان مبتلا به ADHD همیشه پرسر و صدا و غیر قابل کنترل نیستند. نشانه های دیگراین کودکان کم حرف بودن نسبت به دیگر کودکان است. کودک مبتلا به بیش فعالی ممکن است به فضا خیره شود ، خیال پردازی کند و با دوستان خیالی صحبت کند و آنچه را که در اطراف او می گذرد نادیده بگیرد.

12- مشکل در سازماندهی (Trouble getting organized): کودک مبتلا به بیش فعالی ممکن است در پیگیری وظایف و فعالیت ها مشکل داشته باشد. این مسئله می تواند در مدرسه مشکلاتی ایجاد کند، زیرا اولویت بندی برای انجام مشق شب، پروژه های مدرسه و سایر وظایف را برایشان دشوار است.

13- فراموشی (forgetfulness): کودکان مبتلا به بیش فعالی ممکن است در انجام فعالیت های روزمره ی خود فراموشکار باشند. آنها ممکن است مشق شب یا وظایف روزانه ی خود را فراموش کنند. آنها ممکن است وسایل بازی خود را نیز گم کنند.

14- نشان دادن علائم در چند محیط (Symptoms in multiple settings): کودک مبتلا به بیش فعالی علائم این بیماری را در بیش از چند محیط نشان می دهد. به عنوان مثال، آنها ممکن است عدم تمرکز را هم در خانه و هم در مدرسه نشان بدهند.

علائم بیش فعالی در کودکان بزرگتر

با بزرگتر شدن کودکان مبتلا به بیش فعالی، آنها نسبت به سایر کودکان در سن خودشان کمتر می توانند در موارد مختلف خود را کنترل کنند (Self control). این امر می تواند کودکان و نوجوانان مبتلا به بیش فعالی را در مقایسه با همسالان خود نابالغ نشان دهد.

در زیر بعضی از فعالیت های روزانه که نوجوانان بیش فعال مبتلا در انجام آن مشکل دارند، آمده است:

• تمرکز بر تکالیف مدرسه
• خواندن نشانه های اجتماعی (reading social cues)
• سازش با همسالان
• حفظ بهداشت شخصی
• کمک در کارهای منزل
• مدیریت زمان
• رانندگی مطمئن

نگاه به آینده (Looking forward):

همه ی کودکان مبتلا به بیش فعالی برخی از این نشانه ها و علائم بالا را نشان می دهند. از جمله خیال بافی، بی قراری و …. که همه نشانه های رایج در این کودکان می باشد.

اگر شما به دنبال درمان بیشفعالی هستید به نکات زیر دقت کنید:

• آیا کودک شما همیشه این علائم را از خود نشان می دهد؟
• آیا این رفتار بر موفقیت کودک شما در مدرسه تاثیر می گذارد و منجر به تعاملات منفی با همسالان خود می شود؟

بیش فعالی قابل درمان می باشد. اگر کودک شما مبتلا به بیش فعالی است، مقاله ی درمان را مطالعه کنید. سپس از روانپزشک کودک یا بهترین روانشناس در کرج  مشورت بگیرید تا بتواند بهترین دوره ی درمانی را برای کودک شما تعیین نماید.

جهت مشاوره با روانشناس به منظور درمان بیش فعالی د رکرج با شماره زیر تماس بگیرید : 02634431369

منبع: https://www.healthline.com/health/adhd/signs

درمان بیش فعالی یا ADHD

تعریف بیش فعالی (Introduction):

بیش فعالی اختلالی است که روی مغز و رفتار اثر می گذارد. درمان شناخته شده ای برای این بیماری وجود ندارد. ولی چند روش وجود دارد که از طریق آنها کودک می تواند علائم بیش فعالی خود را مدیریت کند.

روش های درمان بیش فعالی از مداخلات رفتاری تا تجویز دارو متفاوت می باشد. در بسیاری از موارد دارو به تنهایی یک درمان موثر برای ADHD می باشد. با این حال موسسه ملی بهداشت روان ( National Institute of Mental Health ) پیشنهاد می کند که انتخاب موارد دیگر درمان نیز مهم است.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد روش های درمانی موجود، مقاله ی زیر را مطالعه کنید.

داروهای محرک و غیر محرک (Stimulant and nonstimulant medications):

داروها اغلب بخش مهمی از درمان بیماری ADHD است. با این حال، تصمیم گیری برای دارو دادن به کودک بیش فعال به عنوان والدین می تواند یک تصمیم دشوار باشد.

برای انجام بهترین انتخاب، شما و پزشکِ کودک شما باید با هم تصمیم بگیرید که آیا تجویز دارو برای کودتان موثر می باشد یا خیر؟

اگر تجویز دارو در درمان بیش فعالی موثر باشد، در مورد زمان مصرف آن نیز باید با پزشک مشورت کنید. شما و پزشک باید تعین کنید که چه نوع داروهایی بهترین هستند. دو نوع اصلی از این داروها در درمان بیش فعالی، محرک ها و غیر محرک ها می باشند.

داروهای محرک سیستم عصب مرکزی:

داروهای محرک سیستم عصب مرکزی (CNS) متداول ترین داروی بیش فعالی هستند. این داروها از طریق افزایش دوپامین و نوراپی نفرین در بدن عمل می کنند. این داروها تمرکز و توجه کودک را افزایش می دهند.

محرک های رایج سیستم عصبی مرکزی یا (CNS) که برای درمان بیشفعالی (ADHD) استفاده می شود عبارتند از:

• محرک های مبتنی بر آمفتامین (Adderall, Dexedrine, Dextrostat)
• دکسترومت آمفتامین (Desoxyn)
• دکسترومتیل فنیدیت (Focalin)
• متیل فنیدیت (Concerta, Daytrana, Metadate, Ritalin)

داروهای غیر محرک سیستم عصبی

هنگامی که داروهای محرک بی اثر باشند و یا عوارض جانبی ایجاد کنند که کودک نتواند آنها را تحمل کند، پزشک کودک شما ممکن است داروهای غیر محرک تجویز کند. برخی از داروهای غیر محرک با افزایش سطح اپی نفرین در مغز کودک عمل میکند.

تصور می شود نوراپی نفرین به توجه و حافظه کمک کند. این درمان های غیر محرک عبارتند از :

• اتوموکسین (Strattera)
• داروهای ضد افسردگی مانند نورتریپتیلین (Pamelor)

انواع دیگر داروهای غیر محرک نیز می تواند در درمان ADHD کمک کند. اینکه چطور این داروها به درمان بیش فعالی (ADHD) کمک میکند کاملا مشخص نیست ولی شواهدی وجود دارد که نشان می دهد، آنها کمک می کنند تا برخی مواد شیمیایی که در بخش هایی که مربوط به حافظه و توجه در مغز هستند، عملکرد بهتری داشته باشند.

برخی از این داروهای غیرمحرک عبارتند از:

• گوانفاسین (Intuniv)
• کلونیدین (Kapvay)

عوارض جانبی داروهای بیش فعالی (محرک و غیر محرک):

عوارض رایج جانبی محرک ها و غیرمحرک ها نسبتا مشابه می باشد. بعضی از این عوارض جانبی عبارتند از:

• سردرد
• مشکلات خواب
• ناراحتی های شکمی
• عصبی بودن
• تحریک پذیری
• کاهش وزن
• خشکی دهان

عوارج جانبی شدیدتر و جدی تر کمتر بروز میکنند. برای داروهای محرک این عوارض جانبی جدی تر در کودکان عبارتند از:

• توهم (شنیدن صدا و یا دیدن چیزهایی که واقعا نیستند)
• افزایش فشار خون بالا
• واکنش های آلرژیک
• افکار یا اقدامات خودکشی

برای داروهای غیر محرک، این عوارض جانبی جدی تر در کودکان عبارتند از:

• تشنج
• افکار یا اقدامات خودکشی

درمان بیش فعالی یا ADHD در کرج (Therapeutic ADHD treatments)

روش های مختلف درمانی می تواند به کودکان مبتلا به بیش فعالی کمک کند. با روانشناس کودک خود در مورد این موضوع صحبت کنید. یک یا چند روش درمانی می تواند برای کودک شما مفید باشد.

روان درمانی (Psychotherapy)

روان درمانی به کودک بیش فعال کمک می کند که با علائم و نشانه های ADHD  راحت تر کنار بیاید. بیش فعالی باعث می شود که کودک شما نتواند با همسالان و شخصیت های مهم اطرافش ارتباط موثر برقرار کند. روانشناس کودک خوب در کرج باعث می شود که کودک شما بهتر بتواند این ارتباطات را مدیریت کند.

در روان درمانی، کودک همچنین ممکن است بتواند الگوهای رفتاری خود را کشف کند، و بیاموزد که چگونه می تواند در آینده انتخاب های خوبی داشته باشد. و خانواده درمانی می تواند یک روش عالی برای کمک به درک بهترین روش کار با رفتارهای مخرب کودک باشد. بدین منظور مشاوره با بهترین روانشناس کودک  یا مشاور کودک در کرج توصیه میشود.

رفتار درمانی (Bihavior therapy)

هدف رفتار درمانی (BT) این است که به کودک شما یاد دهد که چگونه رفتار خود را بازبینی کند و آنها را به شکل درست تغییر دهد. شما و کودکتان و معلم کودکان در این روش با هم کار می کنید. یک رفتاردرمانگرخوب از طریق بعضی روشها و استراتژی ها به کودکتان یاد میدهد که در موقعیت های خاص چگونه رفتار مناسب داشته باشد. به عنوان مثال ، می توان برای پاداش دادن به رفتارهای مثبت ، یک سیستم پاداش رمزگذاری کرد. انتخاب یک رفتاردرمان با تجربه درکرج و همکاری خانواده، میتواند بهترین تاثیر را داشته باشد.

آموزش مهارت های اجتماعی (social skills training)

اگر كودك مسائل جدی در زمینه برخورد با محیط های اجتماعی نشان دهد ، آموزش مهارت های اجتماعی گاهی می تواند مفید باشد. همانند BT ، هدف از آموزش مهارتهای اجتماعی ، آموزش رفتارهای جدید و مناسب تر به کودک است. این به کودک مبتلا به ADHD کمک می کند تا بهتر با دیگران همکاری و یا بازی کند. یک روانشناس خوب در کرج سعی می کند که رفتارهای زیر را به کودک یاد دهد:

• انتظار برای نوبت خود (waiting their turn)
• تقسیم کردن اسباب بازی (sharing toys)
• درخواست کمک (asking for help)
• برخورد با آزار و اذیت (dealing with teasing)

کاردرمانی کودک بیش فعال

یکی از درمان های کلیدی در درمان بیش فعالی کاردرمانی حسی و کاردرمانی درکی حرکتی است. یک کاردرمان خوب میتواند نقش موثری در درمان بیش فعالی داشته باشد. اغلب کودکان بیش فعال اختلالاتی در پردازش های حسی و هماهنگی های حرکتی اندام ها دارند. کاردرمان حسی در کرج میتواند به کودک در تعدیل حس ها و آرام سازی و همچنین یکپارچگی حسی کمک کند. که این تمرینات کمک شایانی در افزایش توجه کودک بیش فعال میکند.

گروه های حمایتی (Support groups)

این گروه ها کمک می کنند که والدین کودکان مبتلا به بیش فعالی با هم در ارتباط باشند و تجربیات و نگرانی هایشان را با هم به اشتراک بگذارند و به طور منظم با تشکیل جلسات مختلف باعث ایجاد روابط و شبکه و گروه های حمایتی می شوند. والدینِ کودک مبتلا به بیش فعالی اگر بدانند تنها کسانی نیستند که با این مشکلات سر و کار دارند، آرامش بیشتری خواهند داشت. گروه های حمایتی می توانند یک منبع الهام بخش و عالی از ایده و استراترژی در برخورد با بیش فعالی کودک باشند مخصوصا اگر به تازگی این بیماری در کودک تشخیص داده شده است. از دکترتان بپرسید کجا می توانید این گروها را پیدا کنید.

آموزش والدین (Parenting skills training)

آموزش مهارتها به والدین از طریق بعضی تکنیک ها به شما کمک می کند تا بهتر بتوانید رفتار کودک خود را بشناسید و مدیریت کنید.

برخی از این تکنیک ها شامل موارد زیر میشود:

پاداش سریع: سعی کنید از یک سیستم پاداش سریع برای پاسخ به رفتار یا کار خوب کودکتان استفاده کنید.

مهلت زمانی: وقتی کودک شما بیش از حد بی قاعده و خارج از کنترل می شود از یک مهلت زمانی استفاده کنید. برای بعضی از کودکان ، بیرون آمدن از یک وضعیت استرس زا یا تحریک بیش از حد، می تواند به آنها کمک کند تا یاد بگیرند که دفعه بعدی که یک وضعیت مشابه ایجاد می شود ، چگونه واکنش مناسب تری نشان دهند.

با هم بودن: یک زمانی را برای انجام فعالیت های لذت بخش و آرامش بخش  در کنار هم، قرار دهید. در این مدت با هم بودنتان، شما می توانید به دنبال فرصت هایی باشید تا به آنچه فرزندتان بخوبی انجام می دهد اشاره کرده و از نقاط قوت و توانایی های آنها تعریف کنید.

ایجاد امکان موفقیت: شرایط را به گونه ای ساختار بندی کنید که به کودک شما اجازه ‌دهد موفقیت کسب کند. به عنوان مثال ، ممکن است به آنها اجازه دهید همزمان فقط یک یا دو همبازی داشته باشند تا بیش از حد تحریک نشوند.

مدیریت استرس: از تکنیک هایی مثل مدیتیشن، یا تکنیک های ریلکسشن و یوگا برای آرامش و مدیریت استرس کودکتان استفاده کنید.

مداخلات رفتاری در مدرسه و خانه

یکی از بزرگترین نگرانی های والدینِ کودکان مبتلا به بیش فعالی، موفقیت کودکشان در مدرسه می باشد. بسیاری از این موفقیت ها به سازماندهی آنها بستگی دارد. سازمان یافته بودن و منظم بودن مهارتی است که بسیاری ازکودکان مبتلا به بیش فعالی با آن دست و پنجه نرم میکنند. مراحل ساده ای مانند موارد زیر می تواند کمک بزرگی برای سازماندهی و موفقیت بهتر کودکان بیش فعال باشد.

جدول بسازید:

هر روز یک برنامه ی معمول تنظیم کنید. سعی کنید مطمئن شوید که بیدار شدن، خوابیدن، مشق شب و حتی زمان بازی در زمانهای ثابت انجام می شود. برنامه ی زمانبدی را در جلوی دید قرار دهید. تا حد امکان تغییری در برنامه داده نشود و اگر قرار است تغییری داده شود حتما قبل از نصب برنامه در جلوی دید باشد.

• وسایل روزمره را مرتب کنید:
• اطمینان حاصل کنید که لباس، کوله پشتی، وسایل بازی و وسایل مدرسه همه در جای مشخصی قرار دارند.
• از دفترچه یادداشت استفاده کنید:
• تکالیف خانه و مشق شب را در یک دفترچه یادداشت برای کودکتان یادآوری کنید.
• استفاده از کامپیوتر را در کلاس در خواست کنید:

برای بعضی از کودکان مبتلا به بیش فعالی دست خط و با دست نوشتن سدی برای موفقیتشان محسوب می شود. در این موارد بهتر است اگر معلمشان اجازه می دهد، این کودکان، از کامپیوتر در کلاس استفاده کنند.

از جملات مثبت برای پیشرفت کودکتان استفاده کنید:

کودکان مبتلا به بیش فعالی اغلب از سوی والدین و بزرگترها مورد انتقاد قرار می گیرند پس آنها همیشه انتظار این را می کشند. اگر آنها همیشه فقط بازخورد منفی بگیرند بدون اینکه هرگزچیز مثبتی در مورد خودشان بشنوند، فکر می کنند که خودشان را بد جلوه بدهند.

برای بهبود عزت نفس و تقویت رفتار مثبت، از جملات مثبت استفاده کنید. اگر فرزند شما از این قوانین پیروی میکند و رفتار مناسبی دارد، به او پاداش های کوچک بدهید و او را تشویق کنید. این به آنها اجازه می دهد تا بدانند شما چه رفتاری را ترجیح می دهید، ضمن اینکه به آنها می فهماند که می توانند خوب باشند

با روانشناس کودک صحبت کنید

بهترین درمان برای بیش فعالی کودک اغلب شامل چندین روش است. درمان می تواند شامل دارودرمانی یا روش های درمانی دیگر باشد. درمان مناسب به کودک شما کمک کند علائم بیش فعالی خود را مدیریت کرده و احساس بهتری نسبت به خود داشته باشد.

برای اینکه بدانید بهترین درمان بران کودتان چیست نیاز هست که با بهترین روانشناس کودک در کرج  مشورت کنید. سوالاتی که شما نیاز هست از یک مشاور کودک در کرج بپرسید شامل موارد زیر می شود.

• آیا درمان دارویی به درمان بیشفعالی کودکم کمک می کند؟
• داروهای محرک یا داروهای غیر محرک برای درمان کودم توصیه می شود؟
• انتظار چه عوارض جانبی باید از این داروها داشته باشم؟

برای مشاوره با روانشناس کودک در کرج و کاردرمان کودک در کرج با شماره زیر تماس بگیرید : 02634431369

منبع متن :  https://www.healthline.com/health/adhd/signs

ترجمه: نازیلا ندایی طوسی

تیک در کودکان بیش فعال

در این مقاله، با علل تیک یا رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن و پیوند آن با بیش‌فعالی و نقص‌‌‌توجه و گزینه های درمانی آن آشنا می‌شوید.

بسیاری از ما می دانیم که اختلالات خلقی، مانند اضطراب و اختلال نافرمانی مقابله ای اغلب همراه با تشخیص بیش فعالی هستند. بسیاری نمی دانند که چیزی به نام رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن نیز همراه با تشخیص بیش فعالی و نقص توجه است.

• برداشتن بینی یا انگشت در بینی کردن تا حدی که خونریزی کند
• کندن پوست لب، تا حدی که خونریزی کند
• کشیدن و کندن مو
• جویدن ناخن
• کندن پوست کنار ناخن (حتی ناخن پا)
• کندن زخم
• یا سایر رفتارهای تکرار شونده که به بدن آسیب می‌رساند

نمونه هایی از رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن هستند که به خود-تیماری، کاهش اضطراب یا تحریک حسی مربوط می‌شوند. این رفتارهای قالبی معمولاً مزمن برانگیزنده احساس لذت و / یا احساس درد برای فرد مبتلا به رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن هستند. اگرچه بسیاری از افراد مبتلا به رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن می خواهند این رفتارها را متوقف کنند، اما مجبور به انجام این رفتار هستند و بسیاری از مبتلایان از آنها آگاهی ندارند.

علل رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن

این رفتارهای تکراری اغلب با تمایل به حذف محرک ناخواسته آغاز می شوند (پوست روی لب یا کنار ناخنی که بلند شده است).

افرادی که رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن دارند از چند دقیقه تا چند ساعت به انجام این رفتارها می‌پردازند. مبتلایان اغلب به بدن خود آسیب می رسانند – که منجر به لکه های طاسی‌، زخم شدن پوست، خون ریزی، آکنه، آسیب ناخن‌ها و بریدگی دهان (از جویدن ناخن یا جویدن گونه) می شود. حتی ممکن است در اثر جویدن موها یا جویدن ناخن ها مشکلات دستگاه گوارش ایجاد شود. این پیامدهای جسمی باعث انزجار و ناامیدی بیشتر از خود می شود که منجر به انزوای اجتماعی نیز می‌شود.

رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن غیر معمول نیستند.

مدتهاست که رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن به عنوان بخشی از خانواده اختلال وسواس فکری عملی تصور می شوند. در حال حاضر تنها چند مطالعه در حال بررسی رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن در افراد مبتلا به بیش‌فعالی و نقص‌‌‌توجه است. شواهد نشان می دهند که کمبود توجه کودکان را مستعد ابتلا به این مشکلات می‌کند.

افراد مبتلا به بیش‌فعالی و نقص‌‌‌توجه کنترل تکانه ضعیفی دارند که این یکی از ویژگی های اصلی رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن است. بسیاری از افراد می خواهند جوش سرسیاه ناخوشایند را فشار دهند، اما این کار را نمی‌کنند زیرا مکانیسم‌های «توقف رفتار» دارند. داشتن بیش‌فعالی و نقص‌‌‌توجه کنترل تکانه‌ها را دشوارتر می‌کند.

افرادی که رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن دارند با این رفتارها تحریک می‌شوند. رفتارهای خود تحریکی مغز بیش‌فعال را تحریک می کند.

بررسی رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن نشان می دهد، این رفتارها سطح دوپامین را در مغز افزایش می دهند؛ مغز با بیش‌فعالی و نقص‌‌‌توجه بیش از مغز کودکان بدون تشخیص برای حفظ سطح فعالیت به احساس پاداش نیاز دارد. بعضی از بیماران می گویند رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن نوعی رفتاری  بی‌قراری مانند (تکان دادن دست و پا) است. یک بیمار می گوید وقتی داخل گونه اش را می‌جود بهتر در کلاس تمرکز می کند.

ممکن است داروها منجر به رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن شوند، که نوع، دوز و مدت زمان داروها را قابل بررسی می کنند.

درمان 

رفتاردرمانی درخط مقدم مدیریت رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن قرار دارد.  آموزش معکوس کردن عادت بهترین نتیجه را به همراه دارد. هدف از این روش درمانی جایگزینی رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن با عمل دیگری در هنگام تحریک است. در معکوس کردن عادت الف) تاریخچه مدیریت رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن را ترسیم می کنیم. ب) عوامل تحریک کننده، موقعیتی و احساسی را شناسایی می کنیم. ج) فراوانی رفتار را تعیین می کنیم؛ و د) یک پاسخ رقابتی ایجاد می‌کنیم. ذهن آگاهی به تنهایی ممکن است باعث کاهش دفعات و / یا شدت رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن شود. کیان چندین استراتژی برای جایگزینی کشیدن موهای خود ایجاد کرده است. هنگامی که تمایل به کشیدن مو دارد مشت هایش را می بندد، دستکش می‌پوشد، وازلین روی دست های خود می‌مالد، از یک اسباب بازی فیجت استفاده می کند یا دستانش را جمع می کند. علاوه بر معکوس کردن عادت، آموزش آرام سازی نیز مفید است. آرام سازی استرس و رفتار تکانشی را کاهش می‎دهد و باعث افزایش ذهن آگاهی می شود.

داروها مکمل درمان‌های رفتاری هستند. داروهای افزاینده سطح سروتونین ممکن است به اهداف کاهش رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن کمک کند.

گروه درمانی می‌تواند انگیزه را برای درمان بالا ببرد. یک گروه پشتیبانی می تواند به این گروه کمک کند تا تحت معالجه قرار بگیرند و از درمان ها پیروی کنند.

ترجمه و تلخیص: دکتر زهرا امین‌آبادی؛ روانشناس کودک.

منبع : Olivardia, a. (2020). Body-Focused Repetitive Behaviors Upset And Mystify Many Of Us. Here, Learn About Its Causes, Its Link To ADHD, And Its Treatment Options. https://www.additudemag.com

دست خط و بیش فعالی

اختلال نارسایی توجه-بیش فعالی (ADHD) یکی از شایع ترین اختلالات دوران کودکی است و می‌تواند تا دوره نوجوانی و بزرگسالی ادامه یابد. علائم شامل دشواری در تمرکز، توجه و کنترل رفتار و نارسایی توجه-بیش فعالی است.

منابع معتبر میانگین سن تشخیص بیش فعالی را 7 سالگی قرار می دهند. هنگامی که صحبت از کودکان با بیش فعالی شدید می شود، اولین سن تشخیص بیشتر 5 سالگی است. برای کسانی که بیش فعالی خفیف دارند ، 8 ساله است. درست زمانی که والدین و معلمان بر روی تکالیف نوشتاری کودکان تمرکز می کنند.

نارسایی توجه-بیش فعالی چگونه می تواند دست خط فرزند شما را تحت تأثیر قرار دهد؟

طبق بسیاری از پژوهش‌ها نارسایی توجه-بیش فعالی را با دست خط ضعیف مرتبط دانسته اند. این ممکن است این واقعیت را نشان دهد که کودکان مبتلا به بیش فعالی اغلب مهارتهای حرکتی ضعیف دارند.

«مهارت های حرکتی» توانایی کودک شما را در انجام حرکات با اعضای بدن را توصیف می‌کند. مهارت حرکتی درشت، حرکات بزرگی مانند دویدن است که با ماهیچه‌های بزرگ بدن انجام می‌شوند. مهارت های حرکتی ظریف حرکات ظریفی مانند نوشتن است. محققان گزارش کرده‌اند که بیش از نیمی از کودکان مبتلا به نارسایی توجه-بیش فعالی با مهارت های حرکتی درشت و ظریف مشکل دارند.

اگر کودک شما با مهارت های حرکتی ظریف، مانند حرکات «سریع» و کنترل ضعیف دست مشکل دارد، نوشتن سریع و واضح را برای او دشوار می‌کند. در نتیجه، ممکن است معلم‌ها، کارهای آنها را شلخته و نامرتب توصیف کنند. هم سن و سالان آنها ممکن است در مورد آنها قضاوت کنند، به خصوص در طول پروژه های گروهی که فرزند شما را ملزم به کار با دیگران می‌کند. این تجربیات ممکن است منجر به احساس ناامیدی و عزت نفس پایین شود، که می تواند بر عملکرد کودک شما در مدرسه تأثیر منفی بگذارد. از جمله موارد مهم دیگر، ممکن است آنها از انجام تکالیفی که به نوشتن بسیار نیاز دارند، اجتناب کنند.

اگر کودک شما در دست خط و نوشتن مشکلی زیادی دارد، با متخصص کاردرمانی یا روانشناس تربیتی ملاقات کنید. ممکن است نشانه ای از بیش فعالی، یا اختلال دیگری باشد. اگر کودک شما قبلاً مبتلا به بیش فعالی تشخیص داده شده است، از روانشناس کودک در مورد راهکارهای درمانی و آموزشی که ممکن است به آنها کمک کند راحت تر و واضح تر بنویسند، کمک بگیرید.

دلایل دیگر بد خطی چیست؟چرا برخی کودکان بدخط هستند؟

نارسایی توجه-بیش فعالی تنها شرایطی نیست که می تواند باعث بد خط نویسی ضعیف شود. اگر فرزند شما خط ضعیفی دارد یا با نوشتن مشکل دارد، ممکن است نشانه دیگری از اختلال رشد باشد  مانند:

• اختلال هماهنگی رشد
• اختلال زبان نوشتاری
• نارسانویسی
• مشکلات ادراک بینایی
• اختلالات پردازش حسی
• نارساخوانی
• سایر اختلالات یادگیری
• آسیب مغزی

راه حل دستخط بد چیست؟آیا درمانی برای دست خط بد وجود دارد؟

حتی با افزایش اعتماد ما به فناوری‌ها، دست خط همچنان یکی از عناصر مهم در آموزش اولیه است. دست خط قوی می‌تواند به کودک شما در موفقیت در مدرسه و زندگی کمک کند. دستخط به طیف گسترده ای از مهارت‌ها، از جمله سازماندهی اندیشه، تمرکز و هماهنگی‌های حرکتی نیاز دارد. برای ایجاد این مهارت‌ها می‌توان از متخصصین روانپزشکی (دارودرمانی نارسایی توجه-بیش فعالی)، روانشناسی (ایجاد و تقویت خودپنداره مثبت، مهارت‌های خود تنظیمی هیجانی) و کاردرمانی (تقویت عضلات ظریف حرکتی، تقویت هماهنگی رشدی و ادراک دیداری، و کاهش مشکلات پردازش حسی) کمک گرفت.

برای ویزیت کودک خود توسط دکتر روانشناس کودک و کاردرمان کودک در کرج با شماره تلفن زیر هماهنگ نمایید: 02634431369

منبع سایت : https://www.healthline.com/

مشق آسان برای کودک بیش فعال

راهنمای والدین به ویژه والدین کودکان با تشخیص بیش فعالی و اختلال یادگیری

انجام تکلیف و گذراندن ساعات روزهای تحصیلی در طول هفته و نه ماه تحصیلی برای کودکان مبتلا به نقص‌توجه بیش فعالی و اختلال ویژه یادگیری برای بسیاری از والدین و کودکان نگران کننده و همراه با تنش است. اغلب والدین دانش‌آموزان با مشکل نقص‌توجه-بیش‌فعالی و اختلالات یادگیری شکایت‌هایی مثل موارد زیر را از انجام تکلیف کودکان خود گزارش می‌کنند:

• طول کشیدن انجام تکلیف (کند نویسی؛ نشستن و برخاستن یا انجام تکلیف ناپیوسته؛ مدام دنبال وسایل گشتن؛ احساس خستگی، گرسنگی و حتی درد هنگام انجام تکلیف  و خمیازه‌های پی‌درپی و احساس خواب‌آلودگی و …).
• وابستگی شدید در انجام تکلیف (اگر مادر یا یک بزرگتر کنار کودک نباشد کودک از انجام تکلیف ناتوان است).
• بی‌مسئولیتی در انجام تکالیف، حاضر کردن برنامه، نگهداری لوازم التحریر (گم یا خراب کردن لوازم)
• عدم یادداشت تکالیف در کلاس
• سوء استفاده از عدم نظارت روزانه معلم (معلم مشق‌هایمان را نمی‌بیند و من هم نمی‌نویسم)
• عدم انتقال پیام‌های معلم و مدرسه به خانه
• بی علاقگی به درس و مدرسه
• امتناع از مدرسه رفتن

برای حل این مشکلات باید ویژگی‌های دانش‌آموزان با مشکل نقص‌توجه-بیش‌فعالی و اختلالات یادگیری را به خاطر داشته باشیم. ویژگی‌هایی چون:

1. توجه و حافظه. ویژگی متمایز کننده گروه دانش‌آموزان با مشکل نقص‌توجه-بیش‌فعالی و اختلالات یادگیری از سایر دانش‌آموزان مشکل نقص توجه و حواس پرتی (به این معنا که توجه این کودکان به دشواری متمرکز به راحتی از بین می‌رود) و حافظه (جا گذاشتن لوازم التحریر و کتاب ها و دفترها در مدرسه یا خانه؛ فراموش کردن تاریخ و یا نوع امتحان، فراموش کردن تعداد و انواع تکلیف، نیاز به تمرین و تکرار بسیار و فراموشی سریع) می‌باشد. حافظه و توجه نه نیاز اصلی بلکه پیش نیاز اساسی یادگیری و انجام تکلیف می‌باشد.
2. عاطفه منفی نسبت به مدرسه و تکلیف. اغلب دانش‌آموزان با مشکل نقص‌توجه-بیش‌فعالی و اختلالات یادگیری به علت شکست‌ها و سرزنش‌های پی‌درپی از طرف والدین و مدرسه، نسبت به مدرسه و تکالیف درسی احساس خوبی ندارند و به راحتی در انجام تکالیف دچار لجبازی و نافرمانی می‌شوند.
3. ناتوانی در پیش‌بینی و برنامه‌ریزی. ناتوانی در پیش‌بینی و برنامه‌ریزی از ویژگی‌های دانش‌آموزان با مشکل نقص‌توجه-بیش‌فعالی و اختلالات یادگیری است و همین ویژگی‌ها باعث می‌شود تا کودکان توانایی طراحی و مدیریت انجام تکلیف (شروع و ادامه) را نداشته باشند.
4. عدم درک صحیح از زمان. مثل‌های عدم درک صحیح از زمان در دانش‌آموزان با مشکل نقص‌توجه-بیش‌فعالی و اختلالات یادگیری بسیار دیده می‌شود. این مشکل باعث می‌شود دانش‌آموز در مورد تخمین زمان مورد نیاز برای انجام تکلیف با مشکل مواجه شود.
5. عدم درک اهمیت و چرایی مدرسه رفتن و انجام تکلیف. هر چند این ویژگی، ویژگی منحصر به کودکان با مشکل نقص‌توجه-بیش‌فعالی و اختلالات یادگیری نیست اما در این گروه از کودکان عمیق‌تر است و همین عدم درک اهمیت و چرایی مدرسه رفتن و انجام تکلیف باعث بی‌انگیزگی و بی‌علاقگی بیشتر به درس و مدرسه می‌شود.
6. درگیری‌های شدید با والدین. وجود پنج مشکل اشاره شده احتمال درگیری های بین فرزندان و والدین را بسیار افزایش می‌دهد. علاوه بر اینکه کمالگرایی والدین گاه از کودک بدون مشکل هم کودک مشکل‌دار می‌سازد. بر اساس این مشکلات پیشنهاد می‌شود:

راه‌حل‌های پیشنهادی

1. زمان ثابت و مناسب. بدن ما توانایی فوق العاده‌ای در سازش پذیری و انطباق دارد مثال واقعی و قابل لمس این انطباق پذیری و احساس گرسنگی در ساعت معمول ناهار یا شام است. طوری که اگر شما حدود چند هفته به طور ثابت متلا 12 ظهر ناهار میل فرموده باشید، بعد از چند هفته ساعت 12 ظهر احساس گرسنگی خواهید کرد؛ هر چند مشق نوشتن و انجام تکلیف یک فعالیت ذهنی پیچیده است که به طور طبیعی به علت دشواری، بچه‌ها از انجام آن شانه خالی می‌کنند اما داشتن زمان ثابت برای دانش‌آموز این پیام را دارد که: این زمان بخصوص، مخصوص انجام تکالیف روزانه است و هیچ فعالیت دیگری در این زمان امکان پذیر نیست. یا باید تکالیفت را انجام بدهی یا اینکه هیچ امکان دیگری نداری و همین باعث می‌شود که به تدریج کودک به انجام تکلیف در آن ساعت بخصوص عادت کند. این زمان حتما باید طوری انتخاب شود که کودک خسته و گرسنه نباشد و البته این وظیفه والدین است که قبل از ساعت انجام تکلیف فضای روانی خانه را آ؛رام نگه دارند قطعا کودکی که یک جو متشنج را پشت سر گذاشته باشد آمادگی انجام تکلیف را ندارد. توصیه می‌شود زمان با یک زنگ اعلام شود.
2. مکان ثابت و مناسب. مکان مناسب برای انجام تکلیف حتما مکانی است که فاقد محرک‌های فراوان حواس پرت کننده باشد. حتی گاه نیاز است کودک در یک فضایی که هیچ قاب و تابلویی روی دیوار و هیچ وسیله ای در گوشه‌های اتاق (و قطعا کمد اسباب بازی) نباشد به انجام تکلیف بپردازد. توصیه اکید می‌شود برای انجام تکلیف کودک خود از یک میز و صندلی (حفظ مشابهت با کلاس درس) استفاده کنید. مکان انجام تکلیف باید دور از گوشی تلفن، تلویزیون و یا حتی گفت‌وگو و محل رفت و آمد اعضای خانواده باشد. دوباره بر ثابت بودن مکان انجام تکلیف تاکید‌ می‌شود.
3. پیش‌بینی رفتارهای کودک در حین انجام تکلیف. بسیاری از کودکان درست همزمان با انجام تکلیف شروع به بهانه‌گیری می‌کنند احساس گرسنگی، تشنگی، خواب آلودگی و حتی احساس درد، و پیدا نشدن وسایل لازم برای انجام تکلیف دقیقا همزمان با انجام تکلیف برای کودک اتفاق می‌افتد و همین باعث می‌شود تکالیف به طول بکشد و نهایتا هم ناقص بماند. در این شرایط این پیش بینی این رفتارها به والدین کمک می کند تا کودک بهانه‌ای نداشته باشد. والدین می‌توانند یک زمان برای آمادگی انجام تکلیف در نظر بگیرند درست مثل آماده شدن برای بیرون از خانه رفتن و یا حتی شام خوردن که لازمه آن آماده کردن میز شام و یا شستن دست‌ها است. برای این آمادگی مادر می‌تواند به کودک بگوید: نیم ساعت دیگر وقت نوشتن مشق است. این تغذیه را بخور، دستشویی برو و وسایلت را آماده کن تا سریع‌تر مشق‌ها نوشته شوند و البته بسیاری از بچه‌های بیش فعال در آماده کردن وسایل برای انجام تکلیف نیاز به کمک دارند.
4. قابل مدیریت کردن تکالیف. بیشتر کودکان با اختلال نقص توجه-بیش فعالی و اختلال یادگیری در برآورد و تخمین با چالش‌های جدی روبرو هستند؛ بنابراین اولین جمله‌ای که از کودکان در مقابل دستور “بخوان یا بنویس” می‌شنویم این است که: «همه‌اش را بخوانم یا بنویسم؟!» یا «تا کجا؟!». بنابراین برای اینکه کودک در انجام تکالیف موفقیت بیشتری کسب کند تکالیف باید قابل مدیریت کردن توسط خود کودک باشند. به این شکل که اگر یک صفحه رونویسی را به سه یا چهار و یا کمتر و بیشتر -میزان به تناسب توان و همکاری کودک تعیین می‌شود- قسمت تقسیم شود کودک سریعتر و با علاقه بیشتری به تکمیل این بخش‌های کوچک خواهد پرداخت. توصیه می‌شود والدین با استفاده از یک ساعت زنگ‌دار در پایان هر بخش برای کودک زنگ تفریح تعریف کنند. به این شرط که قاطعانه در پایان زنگ تفریح کودک را به انجام تکالیف برگردانند.
5. آموزش برنامه ریزی صحیح و مناسب. گاهی بی‌برنامگی از جانب کودک نیست و واقعا این والدین هستند که نمی‌توانند یک برنامه ریزی صحیح داشته باشند و به کودک آموزش دهند. فراموش نکنیم که یادگیری خود به خودی یعنی یادگیری بدون آموزش مستقیم در کودکان بیش‌فعال-نقص‌توجه بسیار ضعیف است و این کودکان نیاز به آموزش مستقیم بسیاری از بدیهیات دارند. بنابراین نیاز است که ابتدا والدین برنامه‌ریزی و عمل طبق برنامه را برای کودک خود الگو سازی کنند (مثلا برنامه روزانه خود و الویت بندی آنها را با صدای بلند برای خود بگویند یا حتی بنویسند و در جایی مناسب بچسبانند که کودکان الگوی عملی داشته باشند) و بعد کودکان راهنمایی شوند تا ترتیب تکالیف و حتی میزان زمان لازم را درست انتخاب کنند. مثلا اول تکالیف نوشتاری را انجام بدهند که وقت بیشتری می‌گیرند و بعد روان‌خوانی کنند. یا ابتدا تکالیف فردا را انجام بدهند و بعد برای امتحان سه روز بعد تمرین کنند. این کار می‌تواند با تهیه یک چک لیست روزانه همراه شود یعنی برنامه تهیه شده وارد یک جدول شود و بعد از انجام هر کار، یک تیک و یا در صورت عدم انجام یک ضربدر ثبت شود؛ تا نمود عینی تری از انجام و یا عدم انجام در دسترس باشد.
6. مرز و محدوده‌گزاری‌های دقیق و مقتدرانه. بیشتر بی برنامگی‌ها و عدم رعایت قوانین از سوی کودکان ناشی از عدم اقتدار والدین است به این ترتیب که والدینی که از سر بی‌حوصلگی و رفع تکلیف با کودک خود برخورد می‌کنند بیشتر مواقع والدین مقتدر و با ثباتی هم نیستند؛ به این معنی که وقتی خودشان به لحاظ خلقی و روحی شرایط خوبی دارند قوانین متفاوتی از زمانی که خلق و عاطفه پایینی دارند وضع می‌کنند و در مقابل یک رفتار ثابت کودک واکنش‌های متفاوت نشان می‌دهند؛ و همین باعث می‌شود که کودک قوانین را یاد نگیرد و یا قوانینی به نفع خود وضع کند. در این شرایط این جمله را بیشتر از والدین می‌شنویم: «هرجا به نفع خودش است نه فراموش می‌کند و نه کوتاهی». پس برای یک مشق بی اشک باید مرزگزاری های دقیق و مقتدرانه داشت و درگیر تله گذاری‌های کودکان نشد. مثلا مادری که بعد از پایان زمان در نظر گرفته شده برای استراحت، به کودک دستور برگشت به تکالیف را می‌دهد و کودک انگار نمی‌شنود باید مستقیم در چشم‌های کودک نگاه کند و دستور را تکرار کند و در مقابل اینکه “تو مامان بدی هستی! کاش من بچه‌ی کس دیگه‌ای بودم! یا قول می‌دم فقط 5 دقیقه دیگه بازی کنم! و …” و فقط دستور را تکرار کند و اگر دستور اجرا نشد با قاطعیت کودک را با پیامد عدم پیروی از دستور که جزء قوانین ثابت باید تعریف شود مواجه کند؛ و به هیچ وجه در مقابل عذرخواهی منفعت طلبانه کودک تسلیم نشود.
7. تعریف کردن از خاطرات دوران مدرسه و سعی در ایجاد رابطه بین تجارب مشترک بدون نصیحت کردن. گاهی بزرگترها فراموش می‌کنند که خود هم روزی برای فرار از انجام تکالیف مدرسه سخت تلاش کرده‌اند (اغلب والدین در جلسات مشاوره اعتراف می‌کنند که در انجام تکلیف مانند فرزند خود بوده‌اند). به نظر می‌رسد اگر والدین خارج از چارچوب نصیحت کردن بتوانند از اینکه روزی چنین مشکلاتی داشته‌اند و چگونه آن را حل کرده‌اند با فرزندان خود صحبت کنند، می‌توانند به یک راه حل خوب جهت انجام مشق بدون اشک برسند.
8. استفاده از پاداش‌ها بدون ترس از شرطی شدن. استفاده از پاداش هرچند به کودک این طور القا می‌کند که “من والد قدرتمندی هستم و می توانم به تو ناتوان پاداش بدهم؛ «به همین علت گاهی با کودکانی برخورد می‌کنیم که نسبت به تمام مشوق‌ها بی‌علاقه‌اند»”؛ اما اگر به شیوه صحیح ارائه شوند بسیار کارگشا هستند. بهترین مشوق‌ها پذیرش و تایید کودک همراه با برچسب زنی است (آفرین چون سریع و درست نوشتی)، و پس از آن مشوق‌های فعالیتی مانند دوچرخه سواری، رفتن به پارک و …. می‌توان طبق قانون “مادربزرگ” از کودک خواست تا ابتدا تکالیفش را بنویسد و بعد دوچرخه سواری کند.
9. واگذاری مسئولیتِ بی مسئولیتی به دانش‌آموز و معلم. والدین و به خصوص مادرها «به علت سبک زندگی حاکم بر فرهنگ ما اغلب مسئولیت های کودکان با مادران است» باید به خاطر داشته باشند که مادر، مادر است نه معلم، پلیس و یا مبصر. بنابراین نباید برای انجام تکلیف با کودک وارد جنگ و دعوا شود. تنها وظیفه مادر کمک به یک برنامه ریزی درست و اجرای برنامه در یک محیط ساختارمند است. به طور کلی به والدین و به خصوص مادرها توصیه می شود. هر وقت که دستوری صادر کردید که با مخالفت کودک و در نتیجه ایجاد زمینه جنگ قدرت را فراهم می‌کرد باید از پافشاری بر دستوری که اجرا نخواهد شد خودداری کنند. در مقابل به والدین توصیه می‌شود در این مواقع با معلم کودک صحبت کنند که او به عنوان مرجعی که به کودک تکلیف می‌دهد، از کودک تکلیف بخواهند (حتی اگر هر روز وقت ندارند به شکل تصادف‌های نامنظم بر انجام تکالیف کودک نظارت کنند)، و کودک را برای انجام یا عدم انجام تکلیف تایید کنند یا برعکس. والدین باید به خاطر داشته باشند که تنها نتیجه پذیرفتن تمام مسولیت‌های کودک و دور نگه داشتن او از پیامدهای بی مسولیتی، تربیت یک فرزند بی‌مسئولیت و تایید بی‌مسولیتی او خواهد است که حتی تا سنین بزرگسالی ادامه خواهد یافت.
10. برگردان توجه از نتیجه به تلاش. توصیه اکید به والدین این است که در مقابل توجه به نمره و نتیجه به تلاش کودک بیش فعال-نقص توجه کنند. مجددا تاکید می شود که والدین این گروه از کودکان باید به خاطر داشته باشند که تمرکز و نشستن برای انجام تکلیف کاملا برخلاف ویژگی‌های منحصر به بیش‌فعالی و نقص توجه است. بنابراین در این کودکان تلاش بسیار با حداقل دستاورد (نمره و نتیجه) همراه است؛ پس اگر والدین به جای دیدن مقدار و کیفیت تلاش کمیت نمره را ببینند در عمل تمام تلاش فراوان کودک را نادیده گرفته‌اند و همین باعث دلسردی کودک از ادامه تلاش خواهد بود؛ چون با خود خواهد گفت: “تلاش کردن و نکردن من بی‌نتیجه است”.
11. حضور مداوم والدین در کنار کودک. بسیاری از والدین کودکان بیش‌فعال-نقص توجه از اینکه حتما باید موقع انجام تکلیف کنار کودک خود بنشینند شکایت دارند و معتقدند اگر لحظه‌ای کنار کودک نباشند کودک انجام تکلیف را متوقف خواهد کرد. به این گروه از والدین باید گفت: که فرزند شما به علت ناتوانی در برنامه ریزی، پیش‌بینی و از همه مهمتر اعتماد به نفس ضعیف در انجام تکلیف استقلال ندارد و نیاز دارد که شما در کنار او به عنوان مجری مرکزی کنترل رفتارهای او حضور داشته باشید.
12. کنار گذاشتن عیب جویی و توقع بی‌عیب و نقص بودن تکلیف. با توجه به آنچه که در مورد حضور مداوم والدین در کنار کودک گفته شد، حضور والدین در کنار کودکی که در حال انجام تکلیف است ضروری است. اما والدین باید توجه داشته باشند که این حضور به معنای حضور جهت تصحیح مداوم و اشکال‌گیری و گوشزد کردن بدخطی و اشتباه نوشتن نیست بلکه از جهت دلگرمی دادن و راهنمایی کردن کودک برای انجام بهتر تکلیف است. مثلا به والدین توصیه نمی‌شود که مدام به کودک بگویند “غلط نوشتی پاک کن” بلکه توصیه می‌شود واژه درست را از کتاب به کودک نشان بدهند و از او بخواهند آنچه را که نوشته با کتاب مقایسه کند و نوشته خود را اصلاح کند.
13. کمک کردن به مدیریت و برنامه ریزی انجام تکلیف نه انجام تکلیف. متاسفانه گاهی والدین جهت کمک به کودک تکالیف کودک را انجام می‌دهند. والدین با این کار خود به کودک می‌آموزند که مسولیت‌های خود را به دیگران واگذار کنند چرا که آن ها ناتوان از انجام مسولیت‌های خود هستند. پس برای پیش‌گیری از القای این حس به کودک، به والدین توصیه می‌شود تنها در برنامه‌ریزی و اجرای برنامه به کودک کمک کنند.
14. همدلی با کودک. گاه امر و نهی‌های فراوان، انجام تکالیف سخت و محروم کردن کودکان از داشتن روابط شاد و مفرح با والدین (غالب اوقات والدین و کودکان مبتلا به بیش‌‌فعالی-نقص‌توجه به امرو نهی و سرپیچی از دستور و در نتیجه تذکر و تنبیه می‌گذرد) به کودکان این طور القا می‌کند که والدین او را نمی‌فهمند و حتی گاهی کودکان در مورد عشق والدین نسبت به خود و دوست داشته شدن توسط والدین دچار تردید می‌شوند. برای پیش‌گیری از این وضعیت به والدین توصیه می‌شود: وضعیت دشوار کودک را در انجام تکلیف و  عدم علاقه او به مشق نوشتن درک کنند و با گوشزد کردن زمان‌های در نظر گرفته شده برای استراحت وی درک خود را از شرایط او نشان دهید؛ و یا به کودک بگویید من می‌دانم که این کار برای شما سخت است اما همه ما باید کارهای سختی را انجام دهیم که مخصوص خود ما است و هیچ کس دیگری نمی‌تواند آن ها را به جای ما انجام دهد.
15. کمک به کودک جهت استقلال در انجام تکلیف. چنانچه گفته شد کودکان مبتلا به بیش فعالی و نقص توجه به علل مختلف توانایی انجام مستقل تکلیف را ندارند. در این شرایط وظیفه والدین هدایت تدریجی کودک به مستقل شدن است. به والدین توصیه می‌شود با جملاتی چون “آن قدر خوب یادگرفته‌ای که تنهایی بتوانی انجام بدهی؛ وقتی به تنهایی انجام می‌هی سریع‌تر تکالیف تمام می‌شود و حتی تو می‌توانی در انجام تکلیف به خواهر یا برادر کوچک‌ترت هم کمک کنی” به مستقل شدن کودک کمک کنند. توصیه اکید این است که والدین فرایند استقلال را به تدریج پیش ببرند. یعنی ابتدا در کنار کودک باشند و او را تشویق به انجام مستقل تکلیف کنند « مثلا تو مشق بنویس من هم کنار تو کتاب می‌خوانم” و یا به بهانه‌هایی مدام کودک را برای دقایقی تنها بگذارند و برگردند (و به تدریج زمان را افزایش دهند) تا به تدریج کودک مستقل شود.
16. یافتن سبک و شیوه‌ای که کودک راحت‌تر تکالیف را انجام می‌دهد. همه والدین باید به خاطر داشته باشند که هیچ دو کودکی حتی اگر خواهر و برادر باشند مثل هم نیستند که یک قانون طلایی برای برخورد با بچه ها وجود داشته باشد هر کودکی شخصیتی منحصر به فرد دارد که والدین باید راه درست راهنمایی، نظارت و الگو دهی منحصر به کودک خود را پیدا کنند و او را تا زمان مستقل شدن و به دست گرفتن مدیریت انجام تکالیف همراهی کنند.
17. مدیریت فضای منزل.  بعضی از والدین بایستی بپذیرند که فضای حاکم برخانه با انجام تکلیف کودک سازگاری ندارد، مثلا رفت و آمد مداوم در خانه، روشن بودن تلویزیون در طول روز، ساعات نامنظم خواب و بیداری اعضای خانه، تغذیه بی‌برنامه و نامنظم و از همه مهمتر کم‌اهمیت جلوه دادن مدرسه (غیبت‌های مکرر با هر بهانه‌ای) و تکلیف (زیاد، مسخره و بی‌فایده خواندن انجام تکلیف) و یا رواج بی‌احترامی به معلم و مسولین مدرسه در خانه و در حضور کودک، به کودکی که به علت ویژگی مفسر بد بودن از مشاهدات _از ویژگی‌های همه کودکان است- کودکان را حتی اگر مبتلا به بیش‌فعالی-نقص توجه نباشند وادار به بی علاقگی به انجام تکلیف و فرار از آن می‌کنند.

در پایان باید تاکید مجدد کرد که والدین کودکان با نقص توجه-بیش‌فعالی و اختلال یادگیری بدانند که این مشکلات در طول زمان کاهش خواهند یافت و تحت فشار قرار دادن کودک برای پیشرفت سریع نتیجه عکس خواهد داشت.

دو گروه عمده درمان توصیه شده برای ADHD شامل رفتاردرمانی و دارودرمانی است. برای كودكان مبتلا به ADHD كمتر از 6 سال، آكادمی اطفال آمریكا  آموزش والدین را در مدیریت رفتار به عنوان اولین خط درمان قبل از آزمایش دارو توصیه می كند. در مورد کودکان 6 ساله و بزرگتر، توصیه ها شامل دارو و رفتار درمانی با هم است،

نقش والدین در درمان بیش فعالی :

آموزش والدین در مدیریت رفتار برای کودکان تا 12 سال و سایر انواع رفتار درمانی و آموزش برای نوجوانان در مدارس نیز می‌توانند بخشی از درمان باشند. توصیه های آكادمی اطفال آمریكا همچنین شامل افزودن مداخله رفتاری در کلاس و پشتیبانی از مدرسه است. دارو می تواند به کودکان کمک کند تا علائم ADHD خود را در زندگی روزمره خود کنترل کنند، و به آنها کمک می کند رفتارهایی را که باعث مشکلات کودک و خانواده، دوستان و مدرسه می‌شود را کنترل کنند.

نقش دارو در درمان بیش فعالی :

داروها می توانند به طور متفاوتی روی کودکان تأثیر بگذارند و می‌توانند عوارضی مانند کاهش اشتها یا مشکلات خواب داشته باشند. ممکن است یک کودک به یک دارو خوب جواب دهد، اما به یک دارو دیگر جواب ندهد. ارائه دهندگان خدمات بهداشتی که دارو تجویز می‌کنند ممکن است نیاز به استفاده از داروها و دوزهای مختلف داشته باشند. AAP توصیه می کند که ارائه دهندگان خدمات بهداشتی دوز دارو را مشاهده و تنظیم کنند تا تعادل مناسبی بین فواید و عوارض جانبی پیدا کند. برای والدین مهم است که با ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی کودک خود در پیدا کردن دارویی که برای کودک آنها مناسب است، تعامل کنند.

همراهی اختلال نارسایی توجه بیش فعالی و اختلالات رفتاری

آیا تمام کودکان بیش فعال اختلال رفتاری دارند؟

آیا بیش فعالی و اختلال یادگیری از زمان تولد کودک با هم همراه هستند؟

آیا محیط و والدین باعث به وحود آمدن بیش فعالی و اختلالات رفتاری هستند؟

چرا رفتار فلان کودک بیش فعال رفتارش از فرزند من بدتر/بهتر است؟

آیا ممکن است یک کودک بیش فعال بد رفتار نباشد؟

آیا می توان از اختلال رفتاری کودکان بیش فعال پیشگیری کرد؟

اگر بخواهیم به این پرسش ها پاسخ دهیم ابتدا باید چند علامت شایع بیش فعالی را یادآوری کنیم؛ مانند:

• کم توجهی
• فزون کنشی (فعالیت زیاد)
• خطر پذیری
• پاسخ های تکانشی

به چند مشکل رفتاری ناشی از این علائم توجه کنید

• بی توجهی باعث می شود کودک صدای مادر را نشنود بدون اینکه مشکل شنوایی داشته باشد. دست و پا چلفتی باشد یا خام حرکتی داشته باشد و همین باعث تذکرهای والدین می شود
• فعالیت زیاد باعث خستگی ناپذیری کودک می شود کودک مدام در حال حرکت است و به خاطر حرکت زیاد، دست زدن به وسایل خانه، پریدن و … مدام تذکر دریافت می کند
• برآورد کم خطر بودن و پیش بینی نداشتن از میزان و شدت خطر، همیشه جان کودکان با نقص توجه و بیش فعالی را تهدید می کند؛ همین ویژگی باعث گوش به زنگی بیشتر والدین می شود و والدین مضطرب و نگران را حتی گاه وادار به تهدید و تنبیه کودک می کند به امید اینکه ترس کودک از ایجاد خطر بیشتر پیشگیری کند؛ اما دریغ از اینکه کودک بیش فعال حتی متوجه اینکه چرا تهدید و تنبیه می شود هم نیست.
• پاسخ های تکانشی، کم یا بی تحملی، ناتوانی در به تاخیر انداختن نیاز فوری و مداخله در کارهای اعضای خانواده و یا همکلاسی ها نیز باعث سرزنش و توصیه و گاه مجددا تهدید و تنبیه می شود.

بنابراین: اختلال نارسایی توجه و بیش فعالی، اساس عصب شناختی (ساختار مغز متفاوت) دارد که از زمان تولد همراه کودک است اما ممکن است، اختلال رفتار مقابله ای و لجبازی بعد از بروز علایم بیش فعالی و در نتیجه تعامل محیط کودک و ویژگی های ناشی از بیش فعالی رخ دهند. پس ممکن است کودک بیش فعالی که والدین قاطع و با محبت تر دارد رفتار بهتری هم داشته باشد. رفتار اطرافیان قدری در ماندگاری یا از بین رفتن علایم بیش فعالی مهم است که امروز از آموزش های والدین کودکان بیش فعال به عنوان درمان نام برده می شود. شدت مشکل رفتاری با شدت بیش فعالی مرتبط نیست بلکه شدت مشکلات رفتاری با دلسردی و ناامیدی کودک از تامین نیازهای اساسی چون دیده شدن، مورد تایید قرار گزفتن و دوست داشته شدن است. پس ماندگاری مشکلات بیش فعالی وابسته به تامین نیازهای اساسی روانی آنها دارد و چنانچه نیازها در یک رابطه دموکراتیک برآورده نشوند، کودکان بیش فعال با ایجاد جنگ قدرت در خانواده والدین و محیط را در خدمت خود نگه خواهند داشت.

درمان مشکلات رفتاری کودکان بیش فعال شامل:

1. دارو درمانی
2. اصلاح شیوه های فرزند پروری
3. پرورش و بهبود توانمندی های پایه شناختی است.

به یاد داشته باشیم بیش فعالی اختلالی مهار پذیر و مدیریت شونده است.

نویسنده: دکتر زهرا امین آبادی روانشناس کودک