همراهی اختلال نارسایی توجه بیش فعالی و اختلالات رفتاری
آیا تمام کودکان بیش فعال اختلال رفتاری دارند؟
آیا بیش فعالی و اختلال یادگیری از زمان تولد کودک با هم همراه هستند؟
آیا محیط و والدین باعث به وحود آمدن بیش فعالی و اختلالات رفتاری هستند؟
چرا رفتار فلان کودک بیش فعال رفتارش از فرزند من بدتر/بهتر است؟
آیا ممکن است یک کودک بیش فعال بد رفتار نباشد؟
آیا می توان از اختلال رفتاری کودکان بیش فعال پیشگیری کرد؟
اگر بخواهیم به این پرسش ها پاسخ دهیم ابتدا باید چند علامت شایع بیش فعالی را یادآوری کنیم؛ مانند:
- کم توجهی
- فزون کنشی (فعالیت زیاد)
- خطر پذیری
- پاسخ های تکانشی
به چند مشکل رفتاری ناشی از این علائم توجه کنید
- بی توجهی باعث می شود کودک صدای مادر را نشنود بدون اینکه مشکل شنوایی داشته باشد. دست و پا چلفتی باشد یا خام حرکتی داشته باشد و همین باعث تذکرهای والدین می شود
- فعالیت زیاد باعث خستگی ناپذیری کودک می شود کودک مدام در حال حرکت است و به خاطر حرکت زیاد، دست زدن به وسایل خانه، پریدن و … مدام تذکر دریافت می کند
- برآورد کم خطر بودن و پیش بینی نداشتن از میزان و شدت خطر، همیشه جان کودکان با نقص توجه و بیش فعالی را تهدید می کند؛ همین ویژگی باعث گوش به زنگی بیشتر والدین می شود و والدین مضطرب و نگران را حتی گاه وادار به تهدید و تنبیه کودک می کند به امید اینکه ترس کودک از ایجاد خطر بیشتر پیشگیری کند؛ اما دریغ از اینکه کودک بیش فعال حتی متوجه اینکه چرا تهدید و تنبیه می شود هم نیست.
- پاسخ های تکانشی، کم یا بی تحملی، ناتوانی در به تاخیر انداختن نیاز فوری و مداخله در کارهای اعضای خانواده و یا همکلاسی ها نیز باعث سرزنش و توصیه و گاه مجددا تهدید و تنبیه می شود.
بنابراین: اختلال نارسایی توجه و بیش فعالی، اساس عصب شناختی (ساختار مغز متفاوت) دارد که از زمان تولد همراه کودک است اما ممکن است، اختلال رفتار مقابله ای و لجبازی بعد از بروز علایم بیش فعالی و در نتیجه تعامل محیط کودک و ویژگی های ناشی از بیش فعالی رخ دهند. پس ممکن است کودک بیش فعالی که والدین قاطع و با محبت تر دارد رفتار بهتری هم داشته باشد. رفتار اطرافیان قدری در ماندگاری یا از بین رفتن علایم بیش فعالی مهم است که امروز از آموزش های والدین کودکان بیش فعال به عنوان درمان نام برده می شود. شدت مشکل رفتاری با شدت بیش فعالی مرتبط نیست بلکه شدت مشکلات رفتاری با دلسردی و ناامیدی کودک از تامین نیازهای اساسی چون دیده شدن، مورد تایید قرار گزفتن و دوست داشته شدن است. پس ماندگاری مشکلات بیش فعالی وابسته به تامین نیازهای اساسی روانی آنها دارد و چنانچه نیازها در یک رابطه دموکراتیک برآورده نشوند، کودکان بیش فعال با ایجاد جنگ قدرت در خانواده والدین و محیط را در خدمت خود نگه خواهند داشت.
درمان مشکلات رفتاری کودکان بیش فعال شامل:
- دارو درمانی
- اصلاح شیوه های فرزند پروری
- پرورش و بهبود توانمندی های پایه شناختی است.
به یاد داشته باشیم بیش فعالی اختلالی مهار پذیر و مدیریت شونده است.
