تنظیم خواب کودکان اتیسم: راهنمای والدین
با افزایش سن نیاز به خواب در انسان ها کم می شود. اما در میان کودکان با ناتوانی های رشد، کودکان طیف اتیسم مشکلات جدی‌تری در خواب دارند به طوری که 80 تا 100 درصد والدین کودکان اتیسم مشکلات خواب را در کودکان گزارش می کنند که از این بین 25 درصد مسائل خیلی جدی است. علاوه بر جدی بودن، مشکلات خواب بسیار هم مقاوم و پایدار گزارش می شوند. مسائل خواب کودک اتیسم نه تنها بر کودک و خانواده اثر سوء دارد بلکه به شکلی بسیار موثر بر آمادگی یادگیری کودک اتیسم با ایجاد نقص در عملکرد به تکالیف جسمانی و شناختی، در خستگی و بی انگیزگی برای انجام تکالیف، افزایش خطاهای شناختی و افزایش احساس افسردگی هم اثر گزار است.
نمونه‌های مشکلات خواب
- نداشتن خواب کافی
- اشکال در شروع خواب
- الگوی مختل خواب (شب بیداری)
کودک اگر خواب کافی ندارد:
- زودتر به رخت خواب برود
- خواب های کوتاه وسط روز داشته باشد
اگر کودک در به خواب رفتن مشکل دارد:
- باید نسبت به امورزیر آگاهی داشته باشید:
- ترس یا اضطراب دارد؟
- ساعت زیستی او طوری است که شب ها پر انرژی تر می شود
- جلب توجه می کند
شب بیداری
- همه افراد میزان های متفاوتی از شب بیداری را تجربه می کنند
- شب بیداری می تواند با پاسخ های والدین شکل بگیرد: اگر والدین به شب بیداری و گریه های شبانه کودک با توجه خود پاسخ دهند، نیاز کودک را به سرپا نگه داشتن والدین برای به خواب رفتن خود را افزایش می‌دهند و کودک دیگر به تنهایی نمی‌خوابد و همین باعث تشدید نیاز به توجه والدین و تشدید بدخوابی کودک می‌گردد، و در نهایت والدین مایوس می‌شوند، بیشتر توجه می‌کنند و در نتیجه کودک بد خواب تر می‌شود.
| فهم درست مشکلات خواب برای دستیابی به یک مداخله مناسب ضروری است |
برای دستیابی به فهم درست از مشکلات خواب باید:
وضعیت خواب کودک را برای یک هفته یادداشت کنید. این الگو شامل موارد زیر است:
- دوره‌های خواب
- الگوی خواب
- در زمان‌های شروع مشکل چه اتفاقی می‌افتد
چرخه های خواب/بیداری کودکان
- برای فهم بیداری شبانه باید الگوی رفتاری کارکرد اختلال خواب را متوجه شد.
- زمان خواب را با محاسبه نیم ساعت پیش از به رخت خواب رفتن منظم کنید (هر روز سر یک ساعت معین برای کودک مقدمات خواب (مسواک زدن، لباس عوض کردن و کتاب خواندن) را آماده کنید و در سااعت معین اورا به رخت خواب بفرستید)
- پیش از خواب به فعالیت هایی که منجر به آرامش و تسکین کودک و والدین می شود بپردازید (یک فعالیت آرام و شاد مثل بازی که کودک دوست دارد)
- برای کودک اتیسم نظم مهمترین چیز است پس همیشه باید رعایت شود (هم وسط هفته و هم آخر هفته)
- از فعالیت هایی که منجر به تضاد و تقابل با کودک می شود اجتناب کنید
- از سی دقیقه پیش از خواب تلویزیون را خاموش نگه دارید
- حتی یک دقیقه هم زمان به رخت خواب رفتن را به تعویق نیاندازید (درگیر بازی فقط یک دقیقه دیگر کودک نشوید)
- زمان خواب را جلو نیاندازید
| به یاد داشته باشید که والدین به طور مستقیم باید زمان خواب را تنظیم کنند. بچه ها باید به این نظم احترام بگذارند. اگر این برنامه منظم به طول انجامد و استادانه طراحی شود والدین می توانند دیگر برنامه ها را بر اساس آن تنظیم و کنترل کنند. |
هشدار:
- برای کودکان اتیسم نظم می تواند تشریفات غیر قابل حذف باشد
- کوچکترین تغییر می تواند یک اختلال عمده به وجود آورد
برای برنامه خواب آشفته کودک چه کنیم؟
- چک لیست عادات مناسب خواب را پرکنید و نیازها را پیدا کنید
- برنامه منظم و پایداری برای خواب با بایدها و نبایدها تهیه کنید
- یک هفته خواب کودک را خوب مشاهده و ثبت کنید
- الگوی رفتاری کودک را پیدا کنید
- با مربی، مشاور یا پزشک کودک مشورت کنید
- مداخله مناسب وابسته خواهد بود به طبیعت مشکلات خواب و نیازهای خاص کودک
برای شب بیداری یا زود بیدار شدن توصیه می شود
- تقویت کننده (توجه) را از کودک بگیرید
- برنامه خواب را فشرده کنید
اگر بیداری با امور زیر تقویت می شود:
- توجه والدین
- خوابیدن با والدین
- رسیدن به هدف
باید تمامی پیامدهای مثبت را حذف کنید.
اگر کودک نیمه شب بیدار می شود:
- والدین در حد 5 دقیقه کودک را آرام کنند و سپس او را تنها بگذارند (این توصیه شامل کودکانی که از اضطراب جدایی رنج می برند نمی شود)
- تلویزیون روشن نکنید
- اجازه ندهید به اتاق والدین بیاید
- بیش از 5 دقیقه در اتاق او نمانید و اجازه هم ندهید که اتاقش را ترک کند
- تمام وسیله هایی را که می تواند کودک با استفاده از آن ها به خود یا دیگران آسیب بزند و البته اسباب بازی‌ها را از اتاق خارج کنید (قطعا این کار باید پیش از نیمه شب انجام بدهید)
منبع : Gerald T. Guild. Sleep Issues: Guidelines for Parents of Children with Autism. Preschool Learning Center. www.preschoollearningcenter.org
