اگر شکایتهایی مثل موارد زیر دارید، حتما این مقاله را بخوانید:
- معلم ریاضی همیشه از دختر/ پسرم شکایت داره!
- ریاضی رو یاد میگیره، ولی زود هم فراموش میکنه!
- ریاضی بچهام خیلی ضعیف!
- هر سال معلم ریاضی میگیرم، ولی فایدهای نداره!
شکایتهایی مثل این موارد میتوانند نشانگر اختلال ریاضی باشند!
ضعف حافظه کاری تنها علت اختلال ریاضی نیست، اما میتواند نقشی مهم در اختلال و ضعف در عملکرد ریاضی داشته باشد.
مهارت هایی مانند حافظه، توجه یا سرعت پردازش اطلاعات شاخص های مهم در یادگیری مدرسهای هستند. از بین همه تواناییهای شناختی عمومی، مطالعات مختلف نشان داده است که حافظه کاری نقش مهمی در فرایند یادگیری دارد.
حافظه کاری از مجموعه ای از وظایف شناختی پشتیبانی میکند که نیاز به نگهداری فعال (در دسترس نگهداشتن فعالانه) و دستکاری همزمان اطلاعات دارد. در زندگی روزمره، هنگام انجام کارهای مختلف از این سیستم حافظه استفاده میکنیم. به عنوان مثال، هنگامی که باید لیست خرید را در ذهن نگه داریم، کتاب بخوانیم و همچنین هنگامی که به فردی که با ما صحبت میکند، باید گوش دهیم تا پاسخ ما مناسب دهیم، به مهارت های حافظه کاری نیاز داریم. در واقع، در این مواقع، ما باید اطلاعات خاصی را به خاطر بسپاریم و سایر اطلاعات را برای پردازش و درک آنها بازیابی کنیم.
در محیط مدرسه ، هنگام خواندن ، نوشتن یا محاسبه اعداد، کودکان از حافظه کاری به عنوان یک فضای ذهنی استفاده میکنند که در آن اطلاعات در حین دستکاری، فعال نگه داشته میشوند.
نقص در حافظه کاری اغلب باعث ضعف در عملکرد تحصیلی دانشآموزان میشود. ضعف در حافظه کاری باعث میشود دانشآموزان دستورالعملها را فراموش کنند، به خصوص اگر طولانی باشند (فراموش میکنند سوال از آنها چه خواسته)، قسمتهایی از متن را هنگام نوشتن فراموش میکنند (پاسخهای کوتاه بیربط به سوالات کتبی تشریحی میدهند) و به طور کلی، آنها قادر به مدیریت ذخیره سازی و دستکاری همزمان اطلاعات نیستند. از بین همه کودکان دارای مشکلات حافظه کاری، بیش از 80٪ دارای اختلال ویژه یادگیری هستند، مانند اختلال حساب، که توانایی پیش بینیِ قویِ حافظه کاری را در عملکرد مدرسه تأیید می کند.
حافظه کاری و یادگیری ریاضیات
حافظه کاری نقش اساسی در یادگیری ریاضی کودکان دارد. در واقع، حتی ساده ترین کارهای ریاضی مانند مقایسه اعداد را نیز با حافظه کاری انجام میدهیم. در این فرایند کودکان باید معنای نمادهای عددی (یعنی مقادیر مربوط به ارقام) را بازیابی کنند، اطلاعات را در حافظه حفظ کرده و کار مقایسه را انجام دهند. این فرآیند برای کارهای پیچیده ریاضی نیز مورد نیاز است.
تصور کنید که از کلاس خواسته می شود یک تمرین را با استفاده از محاسبه ذهنی انجام دهد. برای یافتن پاسخ، لازم است، دو عدد را در عرصه حافظه کاری، فعال و بازیابی و قوانین ضرب را اعمال کرده و نتایج جزئی محاسبه را در حافظه، حفظ کند؛ و در نهایت، لازم است محصولات ذخیره شده در حافظه کاری را با هم جمع کند و نتیجه صحیح را بدست آورد. بدون حافظه کاری، تکمیل تکلیفهای ذهنی غیرممکن است، حافظه کاری برای حفظ اطلاعات در حافظه هنگام پردازش سایر اطلاعات ضروری است.
مسائل ریاضی نمونه دیگری از یک کار پیچیده ریاضی است که به منابع حافظه قابل توجهی نیاز دارد. به عنوان مثال، برای درک یک مساله، کودکان باید اطلاعات جدید خوانده شده را با اطلاعات موجود در حافظه ادغام کنند. علاوه بر این، لازم است فقط به اطلاعات مربوطه موجود در متن توجه کرده و آنها را به خاطر بسپارند و مداخله اطلاعات بیربط در فرایند پاسخ یابی را متوقف کنند. از سوی دیگر، برای دستیابی به راه حل، ایجاد تصویر ذهنی صحیح از مسئله نیز ضروری است، فرآیندی که نیاز به مهارت های حافظه دیداری -فضایی دارد.
مشکلات حافظه برای کودکان مبتلا به اختلال حساب
ظرفیت حافظه کاری محدود است. هنگامی که یک کار ریاضی نیاز به پردازش یا نگهداری فعالانه اطلاعات بیش از ظرفیت برای کودک دارد، در نتیجه کودک اطلاعات را از دست خواهد داد و عملکرد او پایین خواهد آمد. کودکان مبتلا به اختلال ریاضی مشکلات حادی را در سطح حافظه کاری، به ویژه در حافظه بینایی – فضایی نشان می دهند. برای سهولت انجام تمرینات ریاضی پیشنهاد میشود در کلاس برای کودکان مبتلا به این نوع مشکلات، برنامه های مداخله ای طراحی شود تا از بار اضافی اطلاعات در حافظه کاری پیشگیری کند.